Arbitraj Nedir?
Arbitraj, bir finansal enstrümanın farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak kazanç elde etmeyi amaçlayan bir finansal işlem stratejisidir.
Arbitraj yapabilmenin temel koşulu aynı varlığın işlem gördüğü birden fazla borsada veya platformda farklı fiyatlardan alınıp satılabilir olmasıdır. Aradaki bu fark çok küçük bir rakam olsa da hacimli işlemler ile yüksek getiri elde etmek mümkün olmaktadır.
Arbitraj Nasıl Yapılır?
Arbitraj genellikle hızlı ve otomatik ticaret algoritmaları veya profesyonel yatırımcılar tarafından gerçekleştirilir. Traderlar düşük fiyatlı borsadan alım yapar ve yüksek fiyatlı borsada satış yaparak kar elde etmeye çalışırlar. Bu teknik hızlı hareket etmeyi gerektirir, çünkü fiyat farkları kısa sürelidir ve çabucak kapanabilir.
Kimler Arbitraj Yapabilir?
Profesyonel yatırımcılar, hedge fonları, yüksek hacimde işlemler açan kurumsal yatırımcılar ve likidite sağlayıcıları gibi piyasada deneyimli ve hızlı hareket edebilen aktörler tarafından gerçekleştirilir. Bu aktörler genellikle büyük miktarlarda sermaye ile çalışırlar ve piyasadaki fiyat farklılıklarından yararlanmak için gelişmiş ticaret algoritmaları ve hızlı işlem sistemleri kullanırlar. Bireysel yatırımcılar da bazı durumlarda arbitraj fırsatlarından yararlanabilir, ancak daha sınırlı kaynaklara sahip olmaları nedeniyle genellikle görece küçük hacimli işlemler yaparlar.
Genellikle kripto para birimleri, hisse senetleri, tahviller, emtialar ve döviz gibi çeşitli yatırım ürünleri üzerinde gerçekleştirilir.
Arbitraj Türleri Nelerdir?
Arbitrajın farklı türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları:
Yerel Arbitraj
Farklı coğrafyalar ya da ülkeler arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanmayı esas alan arbitraj türüdür. Örneğin bir ürünün fiyatı, çeşitli sebeplerden ötürü bir ülkede düşükken başka bir yerde daha yüksek olabilir. Yatırımcılar, mal ve hizmet fiyatlarının düşük olduğu bölgelerde üretim faaliyetine girişerek ya da ithalat yaparak maliyet avantajı yaratabilir. Daha sonra da bunları, malların yüksek bir fiyata alıcı bulabildiği bölgelerde pazarlayarak kazanç elde edebilirler.
İç Arbitraj
Aynı piyasada farklı alım-satım platformlarından yararlanmayı hedefler. Örneğin, bir yatırım enstrümanının farklı borsalarda farklı fiyatlandığı durumlar ortaya çıkmıştır ve bunu fark eden deneyimli yatırımcılar düşük fiyatlı borsadan bu varlığı satın alıp yüksek fiyatlı borsada satarak kar elde eder. Piyasalarda dengesizlik ve kaotik durumlar yaşanıyorsa, arbitraj yapmak isteyen traderlar için daha fazla sayıda fırsat ortaya çıkabilir.
İlgili Arbitraj
İlişkili veya bağlantılı finansal ürünlerdeki fiyat farklılıklarından yararlanmayı hedefler. Bu türden fırsatlar, bir varlığın fiyatının diğer bir benzer hareket ettiği durumlarda ortaya çıkabilir. Örneğin, bir şirketin hisse senedi ile ilişkili bir türev enstrüman arasındaki fiyat farkından yararlanarak işlem açılabilir.
Arbitraj Yasal mıdır?
Arbitraj işlemi, diğer borsa işlemleri gibi düzenleyici ve denetleyici kurumların çizdiği çerçeve içinde gerçekleştirilmelidir. Her ülkenin piyasa kuralları farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak borsalar arasındaki fiyat farklarından yararlanma noktasında herhangi yasal bir engel bulunmamaktadır. Yani, arbitraj yasaldır dememizde bir sakınca bulunmuyor.
Arbitraj Getirisi Nasıl Hesaplanır?
İşleminin getirisinin hesaplanması, fiyat farklılıklarını belirlemek ve ek maliyetleri de dikkate alarak potansiyel getiriyi küçük bir sapma ile belirlemek anlamına gelir. Bu hesap genellikle matematiksel modeller veya özel yazılımlar kullanılarak yapılır. Hesaplamalar, işlem maliyetlerini, vergileri ve likiditeyi de içerir.
Bunun yanı sıra, piyasa koşullarının ve fiyat değişimlerinin sürekli olarak takip edilmesi önemlidir, çünkü fiyat farkları hızla değişebilir ve fırsatlar kısa sürede gözden kaybolabilir.
Atbitraj Örneği
Borsa A: XAUUSD alış fiyatı = 1.800 USD
Borsa B: XAUUSD satış fiyatı = 1.801 USD
100 ons (3.110,35 gram) altını Borsa Yatırım Uygulaması A'dan 180.000 USD'ye alırsınız.
Ardından, aynı anda Borsa Yatırım Uygulaması B'ye aktarırsınız ve 180.100 USD'ye satarısınız.
Bu işlem sonucunda, 100 ons altın için 100 USD'lik bir kar elde edersiniz. Arbitraj işlemi gerçekleştirerek risksiz bir şekilde 100 USD kar elde edebilirsiniz.
Yukarıdaki örnek yalnızca sistemin nasıl çalıştığını anlatabilek içindir. Likiditesi yüksek ve alım satım makası geniş ürünlerde böyle kolay bir arbitraj fırsatı ortaya çıkması normal şartlarda mümkün olmayacaktır.
Arbitraj Fonları: Kar Potansiyeli Yüksek Yatırım Araçları
Arbitraj fonları, finansal piyasalardaki fırsatlarını değerlendirmek için özel olarak tasarlanmış yatırım araçlarıdır. Bu fonlar, bu işlemleri gerçekleştiren profesyonel ekipler tarafından yönetilir ve yatırımcılara fiyat farklarından kaynaklı kazanç sağlama fırsatı sunar.
Arbitraj fonları, karmaşık işlemler içerebilir ve yüksek risk taşıyabilir. Bu nedenle, yatırım yapmadan önce riskleri ve getirileri dikkatlice değerlendirmeniz ve gerekirse bireysel yatırım danışmanlığı hizmeti almanız önemlidir.
