Teknik Analizde ADX ve DMI İndikatörleri

Finansal piyasalarda alım satım yapan ve özellikle de gün için işlemlere ilgi duyan yatırımcılar, karar verme süreçlerini desteklemek ve gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmek için çeşitli teknik analiz araçlarına başvurmaktadır. Bu araçlardan ikisi olan Average Directional Index (ADX) ve Directional Movement Index (DMI), trend analizinde önemli bir rol oynamaktadır.

ADX ve DMI, piyasadaki eğilimlerin gücünü ve yönünü belirlemek için kullanılan popüler göstergelerdir. Bu makalede, bu ADX ve DMI göstergelerinin nasıl çalıştığı, nasıl hesaplandığı ve trading stratejilerinde nasıl kullanıldığı gibi konuları ele alacağız. Ayrıca, trend analizindeki önemini vurgulayarak yatırımcılara piyasayı daha iyi anlamada yardımcı olacak bilgiler sunmaya çalışacağız.

İleriye dönük fiyat hareketlerini tahmin etme çabalarını desteklemek için ADX ve DMI'nın sunduğu avantajları keşfetmeye hazır mısınız? O halde başlayalım...

ADX Nedir?

Welles Wilder tarafından geliştirilen ADX (Average Directional Index), teknik analizde kullanılan ve trendin gücünü ölçmeye yardımcı bir göstergedir. Özetle, fiyat hareketlerini inceleyerek trendin gücünü belirlemek için kullanılan bir araçlardan biridir.

ADX, genellikle diğer göstergelerle birlikte kullanılarak trendin gücünü onaylama veya reddetme amacıyla kullanılır. Hesaplanması, fiyat hareketlerinin yönünü ve aralığını analiz ederek gerçekleştirilir. Bu sayede, yatırımcılar belirli bir varlık veya finansal enstrümanın trend gücünü değerlendirerek uygun yatırım kararları alabilirler.

ADX Nasıl Hesaplanır?

ADX, +DI (Pozitif Yön Hareketi Göstergesi) ve -DI (Negatif Yön Hareketi Göstergesi) göstergelerinin birleşimiyle hesaplanır.

ADX'in hesaplanması üç adımda gerçekleştirilir:

• İlk olarak, True Range (Gerçek Aralık) değeri hesaplanır. Gerçek Aralık, gün içindeki fiyat hareketinin en yüksek ile en düşük değerleri arasındaki farkı temsil eder. True Range, her günün aşağıdaki formülle hesaplanır: TR = Max(H - L, abs(H - Cprev), abs(L - Cprev)), burada H, günün en yüksek fiyatı, L günün en düşük fiyatı ve Cprev ise önceki günün kapanış fiyatıdır.
• İkinci aşamada, +DI ve -DI göstergeleri hesaplanır. +DI, pozitif yöndeki hareketleri ölçerken, -DI negatif yöndeki hareketleri ölçer. +DI'nin hesaplanması için, yukarı yönlü hareketin gerçek aralığının bir önceki günkine göre büyük olması durumunda gerçek aralık alınır. Aynı şekilde, -DI hesaplanırken aşağı yönlü hareketin gerçek aralığı kullanılır.
• Son olarak, ADX değeri hesaplanır. ADX, +DI ve -DI göstergelerinin ortalamasıyla, trendin gücünü temsil eden bir gösterge olarak kullanılır. Belirli bir periyottaki (+DI - -DI) farkının mutlak değeriyle hesaplanır ve bir hareketli ortalama uygulanarak pürüzsüzleştirilir.

ADX = MA(abs(+DI - -DI), smoothing period)

ADX Değeri Nasıl Yorumlanır?

ADX 0 ile 100 arasında bir değere sahiptir. ADX grafiği, trendin gücünü gösteren çizgilerden oluşur.

• ADX 20'nin altında ise: Bu durum zayıf bir trendi gösterir. Piyasada belirgin bir trendin olmadığı veya trendin çok zayıf olduğu anlamına gelir. Bu durumda, piyasada yanlış sinyallerin daha yaygın olabileceği ve fiyat hareketinin daha yatay olabileceği düşünülür.
• ADX 20 ile 40 arasında ise: Bu değer, orta derecede bir trendin varlığını gösterir. Piyasada belirli bir trend olduğu, ancak trendin henüz güçlü olmadığı anlamına gelir. Bu durumda, trendin güç kazanması veya zayıflaması için yakından izlemek önemlidir.
• ADX 40'ın üzerinde ise: Bu durum, güçlü bir trendi işaret eder. Piyasada belirgin bir trendin var olduğu ve trendin gücünün yüksek olduğu anlamına gelir. Bu durumda, trendin devam etme olasılığı daha yüksektir ve trendin gücü hakkında daha fazla güven sağlar.

 

ADX grafiği okunurken, aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

ADX çizgisi: Bu çizgi trendin gücünü temsil eder. Yüksek bir ADX değeri güçlü bir trendi, düşük bir ADX değeri ise zayıf bir trendi gösterir.

+DI ve -DI çizgileri: +DI çizgisi, pozitif yöndeki hareketleri, -DI çizgisi ise negatif yöndeki hareketleri gösterir. Bu çizgiler, trendin yönü hakkında bilgi sağlar.

Uyumsuzluklar: ADX grafiği, fiyat grafiğiyle karşılaştırıldığında uyumsuzluklar ortaya çıkabilir. Örneğin, fiyat yeni bir yüksek seviye yaparken ADX düşüyorsa, trendin zayıflama olasılığı artabilir.

DMI Nedir?

DMI (Directional Movement Index), teknik analizde kullanılan bir göstergedir ve trendin yönünü belirlemeye yardımcı olur. J. Welles Wilder tarafından geliştirilen DMI, fiyat hareketlerindeki yönü ve gücü ölçerek trendin devam edip etmediğini tespit etmeye çalışır.

DMI, iki ayrı çizgi olan +DI (Pozitif Yön Hareketi Göstergesi) ve -DI (Negatif Yön Hareketi Göstergesi) ile birlikte kullanılır. +DI, yukarı yönlü hareketin gücünü, -DI ise aşağı yönlü hareketin gücünü ölçer. Bu iki gösterge, birlikte kullanılarak trendin yönü hakkında bilgi verir ve yatırımcılara trende uygun alım veya satım kararları alma konusunda yardımcı olur.

Bu indikatörün hesaplanması ve yorumlanması, trendin yönünü ve gücünü anlamak için önemli bilgiler sağlar.

DMI Nasıl Hesaplanır?

DMI (Directional Movement Index), üç farklı bileşenden oluşur: pozitif yönlü hareket (+DM), negatif yönlü hareket (-DM) ve gerçek hareket aralığı (True Range).

• Pozitif Yönlü Hareket (+DM): +DM, gün içindeki pozitif fiyat hareketini ölçer. Önceki günün en yüksek fiyatı (H), güncel günün en yüksek fiyatı (H') ile karşılaştırılır. Eğer H' değeri H'den büyükse, pozitif yönlü hareket gerçekleşmiştir ve +DM değeri H' - H olur. Aksi takdirde, +DM değeri sıfır olarak kabul edilir.
• Negatif Yönlü Hareket (-DM): -DM, gün içindeki negatif fiyat hareketini ölçer. Önceki günün en düşük fiyatı (L), güncel günün en düşük fiyatı (L') ile karşılaştırılır. Eğer L' değeri L'den küçükse, negatif yönlü hareket gerçekleşmiştir ve -DM değeri L - L' olur. Aksi takdirde, -DM değeri sıfır olarak kabul edilir.
• Gerçek Hareket Aralığı (TR): Gerçek hareket aralığı, günlük fiyat değişimlerinin mutlak değerini ölçer. TR değeri, üç bileşenin en yüksek fiyat farkı, en düşük fiyat farkı ve önceki günün kapanış fiyatı ile güncel günün en yüksek veya en düşük fiyatı arasındaki farkların toplamıdır. Formül TR = Max(H' - L', |H' - C|, |L' - C|) şeklindedir, burada C güncel günün kapanış fiyatını temsil eder.

DMI değeri hesaplanırken, +DM, -DM ve TR değerlerinden hareketle bir seri hesaplamalar yapılır. İlk olarak, +DI (Pozitif Yön İndeksi) ve -DI (Negatif Yön İndeksi) değerleri hesaplanır. Ardından, pozitif yönlü hareketin negatif yönlü harekete oranını ifade eden bir gösterge olan DX (Yönlü İndeks) hesaplanır.

Son olarak, ADX (Average Directional Index) değeri, DX değerinin belirli bir periyotta hareketli ortalaması alınarak elde edilir. DMI, genellikle 14 periyot kullanılarak hesaplanır, ancak bu periyot değiştirilebilir ve yatırımcının tercihine bağlıdır.

DMI Değeri Nasıl Yorumlanır?

DMI (Directional Movement Index) değerleri aşağıdaki şekillerde yorumlanabilir:

+DI ve -DI Değerleri: DMI grafiğinde, +DI (Pozitif Yön İndeksi) ve -DI (Negatif Yön İndeksi) çizgileri bulunur. Bu çizgiler, trendin yönünü gösterir. +DI çizgisi, pozitif yöndeki hareketleri gösterirken, -DI çizgisi negatif yöndeki hareketleri gösterir. +DI çizgisi -DI çizgisini aşağı yönlü kestiğinde, yükseliş trendinin başlayabileceği bir sinyal olarak yorumlanır. Tam tersi durumda, -DI çizgisi +DI çizgisini aşağı yönlü kestiğinde, düşüş trendinin başlayabileceği bir sinyal olarak değerlendirilir.

Uyumsuzluklar: DMI grafiği, fiyat grafiğiyle karşılaştırıldığında uyumsuzluklar gösterebilir.

Örneğin, fiyat yeni bir yüksek seviye yaparken +DI veya -DI çizgileri düşüyorsa, trendin zayıflama olasılığı artabilir. Bu tür uyumsuzluklar, potansiyel trend değişikliklerini belirlemek için dikkate alınabilir.

DMI Grafiği Nasıl Okunur?

DMI grafiği ve değerleri, trendin yönünü ve gücünü belirlemek için kullanılır. +DI ve -DI çizgileri, trendin yönü hakkında bilgi sağlarken, ADX değeri trendin gücünü gösterir. Uyumsuzluklar ise trendin zayıflama veya güçlenme ihtimaline işaret edebilir. Ancak, DMI değerleri ve grafiği tek başına kullanılmamalıdır. Diğer teknik analiz araçları ve fiyat hareketleriyle birlikte değerlendirilerek alım-satım kararları verilmelidir.

Teknik Analizde ADX ve DMI İndikatörlerinin Birlikte Kullanımı

DX ve DMI, birlikte kullanıldığında trendin yönünü teyit etmek ve trendin gücünü değerlendirmek için etkili bir kombinasyon oluşturur. Öncelikle, +DI (Pozitif Yön İndeksi) ve -DI (Negatif Yön İndeksi) çizgileri ile trendin yönünü belirlemek mümkündür. +DI çizgisi, pozitif yönlü hareketleri gösterirken, -DI çizgisi negatif yönlü hareketleri gösterir. Eğer +DI çizgisi -DI çizgisini yukarı yönlü keserse, bu yükseliş trendinin başlangıcı olarak yorumlanır.

Tam tersi durumda, -DI çizgisi +DI çizgisini aşağı yönlü kestiğinde, düşüş trendinin başlama ihtimali gözlemlenebilir. ADX ve DMI göstergeleri birlikte kullanıldığında, yatırımcılar trendin yönünü doğrulayabilir ve trendin gücünü değerlendirebilir, böylece daha sağlam alım-satım kararları verebilirler.

Önemli Notlar

• ADX değeri düşmeye başladığında, eğilim zayıflıyor veya sona eriyor olabilir. Bu durumda, fiyat hareketinin yönü belirsizleşebilir ve trendin gücü azalabilir.
• ADX'te 4 veya 5 birimlik keskin bir artış, yeni bir trendin başladığını gösterebilir. Bu artış, güçlü bir alım veya satım baskısının olduğunu ve fiyat hareketinin belirgin bir yöne doğru ilerlediğini gösterir.
• Yükselen bir ADX, trendin güçlendiğini gösterir. Ancak ADX değeri, trendin eğimiyle ilişkilidir. Örneğin, mütevazı bir eğimle birlikte tutarlı bir trend, düşük bir ADX değeriyle karakterize edilebilir ve hala değerli bir trend olarak kabul edilebilir.
• DMI+ (Pozitif Yön İndikatörü), DMI- (Negatif Yön İndikatörü) üzerine çıktığında genellikle bir alım sinyali olarak değerlendirilir. DMI- ise DMI+'nın üzerine çıktığında bir satış sinyali olarak yorumlanabilir.