Leasing, şirketlerin operasyonlarını yürütebilmek için ihtiyaç duydukları varlıkları edinmelerine yardımcı olurken aynı zamanda finansal akışlarını optimize etmelerine imkân tanıyan bir finansman yöntemidir. İş dünyasında finansal planlama ve strateji oluşturmanın önemli bir parçası olan model, çeşitli endüstrilerde yaygın olarak kullanılır.
Gelin, organizasyonların büyümesine yardımcı olan bu finansman aracına yakından bakalım.
Leasing, bir varlığın kullanım hakkının bir kişi veya şirkete belirli bir süre boyunca kiralanması işlemidir. Malın mülkiyetini devretmeden sadece kullanım hakkını kiracıya veren bir anlaşma türüdür.
Temel olarak bir leasing işlemi; kiracı (lessee), kiraya veren (lessor) ve varlık (asset) bileşenlerinden oluşur. Genellikle belirli bir süre ve kira bedeli üzerinden gerçekleşir. Kiracı, kira süresi boyunca varlığı kullanır ve kiraya verene belirli aralıklarla kira ödemesi yapar.
İş dünyasında yaygın bir finansman yöntemi olarak kullanılan leasing, varlık edinme sürecini kolaylaştıran bir araçtır. Finansal işlem, genellikle makine, araç veya gayrimenkul olmak üzere bir varlığın mülkiyetini geçici olarak kiralamayı içerir.
Kiralayan, belirli bir süre boyunca söz konusu varlığı kiracıya sunar. Kiracı da bu süre zarfında varlığın kullanım hakkına sahip olur.
Finansal kiralama, işletmelerin varlıkları kısa sürede edinmelerine ya da güncellemelerine olanak tanıyarak mali esneklik sunar. Bu yönüyle işletmelerin sermaye bütçesi kısıtlamalarını aşmalarına yardımcı olabilir. Aynı şekilde uzun vadeli mülkiyet taahhütlerine girmeden ihtiyaçlarını karşılamalarını kolaylaştırabilir.
İşletmelerin önemli varlıkları kiralamak ve iş faaliyetlerini sürdürmek için finansman sağlama yöntemi olarak öne çıkan leasing, popüler bir finansal işlemdir. Belirli varlığın mülkiyetini devretmeksizin genellikle uzun vadeli anlaşma çerçevesinde kiralamak demektir.
Genel olarak leasing sürecinin altı ana adımdan oluştuğunu söylemek mümkündür. İlk adım, varlık seçimi ve tedarikçi incelemesidir.
İşletme, kiralamak istediği varlığı ve tedarikçiyi seçer. Ardından da kiralama süresi, kira bedeli ve diğer finansal koşullar gibi şartlar belirlenir.
Kiracı, kredi değerlendirmesi ve onay sürecini geçtikten sonra leasing anlaşması imzalanır. Böylece işlem yasal olarak bağlayıcı hale gelir.
Anlaşmanın ardından kiracı, kiralanmış varlığı kullanmaya başlar. Leasing süresi sona erdiğinde ise varlığı iade etmek, satın almak veya leasing anlaşmasını yenilemek gibi farklı seçeneklere sahip olur.
Leasing süreci, işletmelerin finansal ihtiyaçlarına ve operasyonel gereksinimlerine göre çeşitli varyasyonlarda uygulanabilir. Sürecin her aşamasını dikkatle yönetmek, işletmelerin finansal esnekliği ve operasyonel etkinliği artırmalarına yardımcı olabilir.
İlk aşamada işletme; yeni bir araç, makine veya diğer ekipmanları kiralamaya karar verirse bu varlığı tedarik etmek için güvenilir tedarikçi bulmalıdır.
Finansal veya operasyonel leasing gibi farklı modeller için öncelikle kiracı ve kiraya veren (leasing şirketi) arasında anlaşma koşulları tarafların ihtiyaç ve beklentilerine göre netleştirilmelidir. Kiralama süresi, aylık kira bedeli, varlığın sonunda satın alma seçeneği ve diğer finansal detaylar bu aşamada belirlenir.
Leasing başvurusu yapılırken kiracının kredi geçmişi ve mali durumu değerlendirilir. Ödeme yapma kapasitesi ve güvencesi göz önünde bulundurularak leasing onayı verilir veya reddedilir.
Taraflar anlaşmaya varırsa leasing anlaşması imzalanır. Anlaşma; varlığın kiralanma süresini, ödeme koşullarını ve diğer taahhütleri belirler. Yasal olarak bağlayıcıdır, her iki tarafın haklarını ve sorumluluklarını korur.
Süreç devam ederken kiracı, kiralanmış varlığı kullanmaya başlar. Kiracının, varlığı düzenli olarak bakım yaparak tüm gereksinimlere uygun şekilde kullanması beklenir.
Kira için ayrılan süre sona erdiğinde kiracı genellikle birkaç seçeneğe sahiptir. Varlığı iade edebilir, sözleşme koşullarına göre satın alma seçeneğini kullanabilir veya anlaşmayı yenileyebilir.
İş dünyasında finansal planlamada önemli rol oynayan leasing, işletmelere operasyonel verimliliklerini artırmak ve rekabet avantajlarını sürdürmek için değerli bir araç sunar.
Genel olarak leasing işleminin sağladığı başlıca avantajlar şu şekilde sıralanabilir:
İşletmelerin, varlıkları kiralama yoluyla kullanmak için ödeme yapma yöntemi olarak tanımlayabileceğimiz leasingin temel mantığı, bir varlığı satın almak yerine kullanım hakkını edinmeye dayanır.
Bu finansman yöntemi işletmelere mali esneklik sunar. Çünkü varlığı satın almak için ayrılacak büyük sermaye yatırımını gerektirmez. Ayrıca işletmeler, genellikle finansal kiralama sürecinin sonunda varlığı satın alma seçeneğine de sahip olur. Dolayısıyla işletmelere operasyonlarını sürdürme ve büyütme konusunda daha fazla kontrol ve hareket özgürlüğü sağlar.
Leasing veya finansal kiralama, işletmelerin ihtiyaçlarına ve mali stratejilerine göre farklılaşabilen çeşitli türlerden oluşur. Başlıca türleri şu şekilde sıralanabilir:
Gerek işletmeler gerekse bireysel girişimciler leasing modeliyle yatırım yapabilir. İşletmeler, operasyonel gereksinimlerini karşılamak ve sermaye bütçelerini optimize etmek için finansman yöntemini sıklıkla kullanır. Girişimciler ise yeni işletmelerini başlatırken veya büyütürken varlık edinme, maliyetleri yönetme konusunda finansal kiralama tercih edebilir.
Bu seçeneklerin dışında yatırım amacıyla bireyler de özellikle araç veya ev eşyası gibi kişisel varlıkları kiralamak için bu modeli seçebilir. Dolayısıyla yöntemin, son derece geniş bir yatırımcı kitlesine hitap ettiğini söylemek mümkündür.
Leasing masrafları arasında çoğunlukla kira ödemeleri, faiz, bakım, sigorta, vergi ve işlem ücretleri gibi maliyetler yer alır.
Kiralama süreci boyunca kiracının bu masrafları dikkatle yönetmesi ve planlaması gerekir. Söz konusu masrafların anlaşma koşullarına ve kiralama türüne bağlı olarak nasıl şekillendiği de dikkate alınmalıdır.
Teşvikli leasing ne demek?
Hükümetler veya yerel otoriteler tarafından teşvik edilen özel leasing türüdür. Genellikle belirli sektörleri veya bölgeleri desteklemek amacıyla vergi avantajları gibi teşvikler sunar.
Leasing işlemleri için ne tür sigortalar yapılması gerekir?
Kiralama sigortaları genellikle varlığın güvencesini içerir. Zorunlu olarak kasko, iş kaybı ve genel mülkiyet sorumluluk sigortası yapılması gerekebilir. Sigortalar, kiracının ve kiralama yapan şirketin korunmasını sağlar.
Leasing işlemlerinde erken kapama yapılabilir mi?
Leasing işlemlerinde erken kapama genellikle mümkündür, ancak bu işlem, sözleşmenin koşullarına ve şirketin politikalarına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Erken kapama, genellikle ek maliyetlerle beraber gelir.
Leasing işlemlerinde kiracı değişikliği yapılabilir mi?
Finansal kiralamada kiracı değişikliği mümkün olabilir, ancak leasing şirketinin onayına ve yeni kiracının kredi değerlendirmesine bağlıdır. Çünkü işlem süreci belirli kurallara ve şartlara tabidir.
Finansal kiralamaya konu malın sigortalanması zorunlu mudur?
Finansal kiralamaya tabi malın sigortalanması, genellikle zorunludur. Sigorta, malın güvencesini sağlar. Ayrıca gerek kiracı gerekse kiraya verenin çıkarlarını korur. Sigorta maliyetleri çoğu zaman kiracıdan talep edilir.