Emlak, sigorta, yatırım anlaşmaları ve çeşitli ticari işlemleri gerçekleştirmek için taraflar arasında aracılık görevini üstlenen kişiye broker denir. Bu kişiler temel olarak alım-satım işlemlerini kolaylaştırmak için çalışır.
Broker, satıcı ve alıcının bir araya gelmesinde rol alır. Alım-satım işlemlerinde süreçleri hızlandırarak işlerin kısa sürede tamamlanmasına yardımcı olur. Süreç içerisinde ortaya çıkabilecek sorunlarla da yakından ilgilenen aracı, problemlerin çözülmesini sağlar.
Broker pozisyonunda çalışan kişiler, bireyler adına görev alabildiği gibi büyük kuruluşlar tarafından da istihdam edilebilir. Müşteri istek ve beklentilerini esas alarak hareket eden brokerlara, en çok yatırım şirketleri, bankalar, aracı kuruluşlar ve danışmanlık firmalarında ihtiyaç duyulur.
Özellikle bankacılık ve finans sektöründe önemli bir yer turan aracılar, uzmanlık alanlarına göre farklı işlerle ilgilenebilir. Genel olarak sigorta, yatırım, hisse senedi ve emtia piyasalarında kariyerlerine devam ederler.
Brokerlar, mesleki açıdan farklı görev ve sorumluluklara sahiptir. En çok ilgilendikleri görevler genel olarak aşağıdaki gibidir:
Özellikle finans piyasası kuruluşları ve yetkili borsa aracı kurumlar tarafından istihdam edilebilen brokerlar, farklı pozisyonlarda çalışabilir. İş tanımlarının oldukça geniş olduğu sektörde mesleki sorumluluklarını başarıyla yerine getiren brokerlar, uzun vadede kariyerlerinde üst noktalara tırmanabilir.
Günümüzde pek çok cazip yönü olması nedeniyle birçok kişi broker olma hayali kurar. Aracı olma şartları arasında öncelikle ekonomi tabanlı bir bölümden mezun olmak ve BİST ya da başka kurumlar tarafından verilen eğitimlere katılmak bulunur. Alınması gereken eğitim ve sertifikalar sektöre göre değişiklik gösterebilir.
Çeşitli sektörlerde broker görevinde çalışmak isteyen kişilerde aranan temel şartlar şu şekildedir:
Broker olmak isteyen kişilerin ilk olarak lisans mezunu olması gerekir. Ekonomi alanında bir lisans programını tamamladıktan sonra farklı kurumlar bünyesinde verilen eğitimlere katılarak kendilerini geliştirebilirler.
Örneğin, BİST bünyesinde verilen üye temsilcisi eğitiminin akabinde bireyler sertifika almaya hak kazanarak iş arayışına girmek mümkündür. SPK Düzey 3 sertifikası olan kişiler; sermaye piyasası araçları, finansal piyasalar, yatırım kuruluşları, genel ekonomi, mali analiz ve finansal yönetim gibi konularda bilgi sahibi olur.
Türev araçları alanında işlem yapmak isteyen aracıların ise Türev Araçlar Sertifikası alması şarttır. Gerekli sertifikaları tamamlayan broker adayları, farklı sektörlerde çalışma avantajına sahip olabilir.
Eğitimini tamamlayan kişilerin emlak, borsa, sigorta, gayrimenkul, forex, ticaret ve teknoloji gibi alanlarda çalışabilmesi mümkündür. Bunun yanı sıra gemi yükleme, iç ve dış ticaret gibi alanlarda da aracılara ihtiyaç duyulur.
Komisyoncu pozisyonuna olan yoğun talep dolayısıyla farklı sektörlerde bu meslek için oldukça yüksek bir rekabetin yaşandığını söylemek mümkündür. Bu nedenle brokerlar için deneyim ve bilgi sahibi olmak oldukça değerlidir.
Sigorta brokeri, sigorta piyasasına hakimiyetiyle farklı sigorta firmaları ve sigorta türleri arasından müşterilerine en uygun olan teklifi sunan kişilerdir.
Sigorta brokerları, müşterileri adına hareket ederek onlar için adeta risk danışmanlığı görevi üstlenir. Bu açıdan sigorta şirketini değil, direkt olarak müşteriyi temsil eder ve işlemleri onun adına yürütürler. Müşterilerin doğru karar verebilmesine ve en uygun teklifi seçmesine yardımcı olurlar.
Sigorta brokeri olmak isteyen kişiler, gerçek ve tüzel kişi olmak üzere iki ayrı statüde değerlendirilebilir. Her iki alanda da talep edilen farklı nitelikler bulunur.
Gerçek kişilerin sigorta aracısı olması için şu özellikleri taşıması gerekir:
Tüzel kişilerin aracılık işlemlerinde şu özelliklere sahip olması şarttır:
Sigorta alanında faaliyet gösteren aracıların temel görevi müşteriyi en doğru şekilde bilgilendirmek ve yönlendirmektir. Diğer görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Sigorta aracıları, müşterileri için tek tek sigorta firmalarından teklif alır ve tüm teklifleri değerlendirir. Zaman ve maliyet avantajı sunan brokerlar, sigorta işlemlerinde müşterinin yararı için çalışır.
Broker, acente ve sigorta şirketleri, sigorta sektöründe farklı roller oynarlar. Broker, sigorta alıcısı ve sigorta şirketi arasında aracılık eden, müşterinin ihtiyaçlarına en uygun sigorta poliçesini bulmaya çalışan bağımsız bir temsilcidir. Acente ise belirli bir veya birkaç sigorta şirketini temsil eder ve bu şirketlerin poliçelerini satar. Sigorta şirketleri; riskleri üstlenen, poliçeleri düzenleyen ve sigorta teminatı sağlayan kuruluşlardır.
Broker, acente ve sigorta şirketleri arasındaki farkları aşağıdaki tabloda daha net görebilirsiniz:
Broker | Acente | Sigorta Şirketi |
Broker, sigorta alıcısı ile şirket arasında bağımsız bir aracı olarak hizmet verir ve müşterinin ihtiyaçlarına en uygun poliçeyi bulmaya çalışır. | Acente, belirli bir veya birkaç sigorta şirketini temsil eder ve bu şirketlerin sigorta poliçelerini müşterilere sunar. | Sigorta şirketi, riskleri üstlenir, sigorta poliçeleri düzenler ve sigorta teminatı sağlar. |
Birden fazla sigorta şirketiyle çalışarak müşterilere çeşitli seçenekler sunabilir. | Genellikle bağlı oldukları sigorta şirketlerinin ürünlerine ve hizmetlerine odaklanırlar. | Kendi ürün ve hizmet yelpazeleri içinde çeşitli sigorta çözümleri sunarlar. |
Müşteriler için en uygun sigorta çözümlerini bulmak amacıyla pazarı analiz eder ve danışmanlık hizmeti verir. | Sigorta şirketlerinin politikalarını ve şartlarını müşterilere açıklar ve satış sürecini yönetir. | Müşterilere doğrudan sigorta poliçeleri sunar ve risk değerlendirmesi yapar. |
Müşteri odaklı hizmet sunar ve en iyi poliçeyi bulmak için geniş bir yelpazede araştırma yapar. | Temsil ettikleri şirketlerin ürünlerini ve hizmetlerini en iyi şekilde tanıtarak satışa odaklanırlar. | Risk yönetimi ve sigorta teminatı sunarak müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamaya odaklanır. |