Sulanma etkisi (dilution), bir şirketin ek hisse senetleri ihraç etmesi ve mevcut hissedarların sahiplik yüzdesinin azalmasıyla ortaya çıkar. Bu azalma, hissedarların yatırımlarının değerini ve şirketin mali tablolarını önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur.
İçeriğimizi inceleyerek sulanma etkisi hakkında daha fazla bilgi edinebilir, etkileri ve sonuçlarına dair öngörü kazanabilirsiniz.
Sulanma etkisi (dilution) terimi, şirketlerin ek hisse senetleri çıkarması sonucu mevcut hissedarların sahip olduğu hisselerinin değerinin azalmasıdır. Firmaların, bilhassa bedelsiz sermaye artırımı, bedelli sermaye artırımı ya da yeni hisse senedi ihraçları gerçekleştirdiği zamanlarda bu durumun ortaya çıkması beklenir.
Bir şirket genellikle genişleme, borç ödeme, sermaye yapılandırması veya diğer finansal ihtiyaçlarını karşılamak için ek hisse senetleri çıkarır. Yeni hisse senetlerinin piyasaya sürülmesi, mevcut hissedarların şirket üzerindeki mülkiyet oranını ve dolayısıyla kâr payı, oy hakkı gibi haklarını azaltabilir. Bu durum, hissedarların şirket içindeki etkinliğinin ve hisselerinin değerinin "sulanması" olarak tanımlanır.
Yeni hisse senetlerinin ihracı sonucu ortaya çıkan sulanma etkisi, birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır:
Bir şirket ilk defa halka arza gittiğinde belirli sayıda hisse senedi için teklif toplar. Bunlar, alım yapan yatırımcıların firmadaki sahiplik payını temsil eder. İkincil hisse senedi teklifi olarak adlandırabileceğimiz ek hisselerin ihraç edilmesi durumu ise sulanma etkisini beraberinde getirebilir. Bu durumda hissedarlar artık şirketin mülkiyetinde daha küçük bir paya sahiptir.
Örneğin, bir şirketin 100 farklı yatırımcıya 100 hisse ihraç ettiğini ve her hissedarın şirkette %1 hisseye sahip olduğunu varsayalım. Firmanın ek hisse senetleri çıkararak farklı 100 yatırımcıya 100 hisse daha ihraç etmesi durumunda ilk hissedarların mülkiyeti %0.5'e düşer.
Bunun sonucunda yatırımcıların hisse senetlerinin değeri düşebileceği gibi hisse sayılarının artmasıyla birlikte mevcut hissedarların her biri firmada daha küçük bir yüzdeye ve oy hakkına sahip olur. Bu nedenle genellikle hisse senedi sahipleri sulandırmadan yana değildir. Firmalar bu durumu sınırlamak veya telafi etmek için geri satın alma programları gibi girişimlerde bulunabilir.
Sulanma etkisi ve hisse bölünmesi, borsada sıklıkla karşılaşılan ve birbirleriyle karıştırılan terimlerdir. Nitekim hisse senetlerinin değeri ve yatırımcıların hisse üzerindeki hakları üzerinde benzer ama farklı etkilere sahiptir.
Sulanma, şirketin ek hisse senetleri çıkarması ve bu durumun mevcut hissedarların payının oransal olarak azalması anlamına gelirken hisse senedi bölünmesi, mevcut hisse senetlerinin daha küçük birimlere bölünerek her bir hissenin nominal değerinin düşürülmesidir.
İki terim arasındaki farkları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
Sulanma Etkisi | Hisse Senedi Bölünmesi |
Şirketin ek hisse senetleri çıkarması sonucu mevcut hissedarların payının oransal olarak azalmasıdır. | Mevcut hisse senetlerinin daha küçük birimlere bölünerek her bir hissenin nominal değerinin düşürülmesidir. |
Mevcut hissedarların şirketteki mülkiyet oranı azalır. | Hissedarların mülkiyet oranı değişmez, daha fazla hisse sayısına sahip olurlar ama toplam payları aynı kalır. |
Sermaye artırımı, borç ödeme, finansal ihtiyaçlar gibi nedenlerle yapılır. | Hisse senetlerinin likiditesini artırmak, daha erişilebilir fiyatlarla daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşmak amacıyla yapılır. |
Hissedarların oy hakkı ve kâr payı gibi hakları oransal olarak azalır. | Hissedarların oy hakkı ve kâr payı gibi hakları değişmez, sadece her hissenin nominal değeri düşer. |
Şirketin toplam piyasa değeri değişebilir, ancak mevcut hisselerin piyasa değeri genellikle azalır. | Toplam piyasa değeri değişmez, hisse başına piyasa değeri düşer ancak hissedarların toplam varlığı aynı kalır. |
Sulanma etkisi genellikle şirketin stratejik kararlarına bağlıdır. Bu nedenlerin başlıcalarını aşağıda bulabilirsiniz:
Sulanmanın hissedarlar üzerindeki etkisini ikiye ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki sahipliğin getirdiği haklar, ikincisiyse hisse senedi fiyatlarında yaratabileceği dalgalanmadır. Bunlara bağlı olarak ortaya çıkan sonuçları ise şu şekilde sıralamak mümkündür:
Yatırımcıların sulanma etkisine karşı nasıl pozisyon alabileceklerini değerlendirirken şirketin neden ek hisse senetleri çıkardığını, piyasa koşullarını ve mevcut hissedarların şirkete olan güvenini de göz önüne almak gerekir. Bu faktörlere göre sulanma etkisinin potansiyel sonuçları değişiklik gösterebilir.
Sermaye artırımı günümüz piyasalarında sıklıkla karşılaşılan bir şirket stratejisidir. Sulanma etkisi ise sermaye artırımının olası sonuçlarından biri olarak tanımlanabilir. Bu durumun yakın zamanlarda yaşanan popüler örneklerini aşağıda bulabilirsiniz:
Sulanma etkisi şirketlerin; büyüme, yeniden yapılanma veya finansal ihtiyaçları doğrultusunda sermaye artırımına gitmeleri ve ek hisse senetleri ihraç etmeleriyle ortaya çıkar. Bu süreçler, firmaların genel finansal sağlığını ve pazar değerini etkileyebilirken mevcut hissedarların payının sulanması ve hisse başına değerlerin değişmesi gibi sonuçlar doğurabilir.