Dönen varlıklar, bir şirketin finansal sağlığı ve likidite durumu hakkında bilgi veren önemli göstergelerden biridir. Genel olarak bir işletmenin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamada kullanabileceği nakit ve nakde çevrilebilir varlıklarını ifade eder.
Bu varlıkların yönetimi, özellikle likidite ve finansal esneklik açısından önem taşır. İyi yönetilen dönen varlıklar, şirketin ani piyasa değişikliklerine hızlı bir şekilde yanıt vermesini sağlayarak finansal krizlere karşı koruma kalkanı oluşturabilir.
Bu yönüyle dönen varlıklar sadece bir şirketin günlük işleyişinin finanse edilmesine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda genel iş modelinin sürdürülebilirliği için de hayati öneme sahiptir.
Dönen varlık, bir şirketin işletme faaliyetleri kapsamında kısa vadede nakde dönüştürülebilen veya tüketilebilen varlıklarını ifade eder. Bu varlıklar, genellikle işletmenin yakın zamanlı finansal yükümlülüklerini karşılamak ve günlük operasyonlarını sürdürmek için kullanılır.
Dönen varlıkların başlıca örnekleri arasında nakit ve nakit benzerleri, stoklar (ham madde, yarı mamul ve bitmiş ürünler) ve diğer kısa vadeli yatırımlar yer alır.
Bu varlıklar, şirketin likiditesinin ve finansal esnekliğinin bir göstergesi olarak kabul edilir. Yüksek miktarda dönen varlığa sahip olmak, şirketin ani finansal ihtiyaçlarını kolayca karşılayabileceği ve iş sürekliliğini sağlayabileceği anlamına gelir.
Aynı zamanda dönen varlıkların yeterliliği ve etkin yönetimi, şirketin kısa vadeli borçlarını ve operasyonel maliyetlerini nasıl finanse edebileceği konusunda önemli bilgiler sunar.
Dönen varlıkların analizi, şirketin mali durumu ve performansı hakkında derinlemesine bilgi sağlar. Bu varlıkların toplam varlıklar içindeki oranı, şirketin likidite oranları ve işletme sermayesi gibi finansal sağlık göstergeleri üzerinde etkili olabilir.
Dönen varlıklar, şirketin operasyonlarını sürdürmek ve kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamak için kullandığı, nakde çevrilebilen varlıklardır. Genel olarak bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
Hesap Kodu | Hesap Adı | Detaylar |
10 | Hazır Değerler | 100 Kasa hesabı / 101 Alınan çekler hesabı / 102 Bankalar hesabı / 103 Verilen çekler ve ödeme emirleri hesabı (-) / 108 Diğer hazır değerler hesabı |
11 | Menkul Kıymetler | 110 Hisse senetleri hesabı / 111 Özel kesim tahvil senet ve bonoları hesabı / 112 Kamu kesimi tahvil senet ve bonoların hesabı / 118 Diğer menkul kıymetler hesabı / 119 Menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-) |
12 | Ticari Alacaklar | 120 Alıcılar hesabı / 121 Alacak senetleri hesabı / 122 Alacak senetleri reeskontu hesabı (-) / 124 Kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirleri hesabı (-) / 126 Verilen depozito ve tem inatlar hesabı / 127 Diğer ticari alacaklar hesabı / 129 Şüpheli ticari alacaklar karşılığı hesabı (-) |
13 | Diğer Alacaklar | 131 Ortaklardan alacaklar hesabı / 132 İştiraklerden alacaklar hesabı / 133 Bağlı ortaklıklardan alacaklar hesabı / 135 Personelden alacaklar hesabı / 136 Diğer çeşitli alacaklar hesabı / 137 Diğer alacak senetleri reeskontu hesabı (-) / 138 Şüpheli diğer alacaklar hesabı / 139 Şüpheli diğer alacaklar karşılığı hesabı (-) |
15 | Stoklar | 150 İlk madde ve malzeme hesabı / 151 Yarı mamuller üretim hesabı / 152 Mamuller hesabı / 153 Ticari mallar hesabı / 157 Diğer stoklar hesabı / 158 Stok değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-) / 159 Verilen sipariş avansları hesabı |
17 | Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri | 170-177 Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri / 179 Taşeronlara verilen avanslar |
18 | Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları | 180 Gelecek aylara ait giderler hesabı / 181 Gelir tahakkukları hesabı |
19 | Diğer Dönen Varlıklar | 190 Devreden KDV hesabı / 191 İndirilecek KDV hesabı / 192 Diğer KDV hesabı / 193 Peşin ödenen vergi ve fonlar hesabı / 195 İş avansları hesabı / 196 Personel avansları hesabı / 197 Sayım ve tesellüm noksanları hesabı / 198 Diğer dönen varlıklar hesabı / 199 Diğer dönen varlıklar karşılığı hesabı (-) |
Dönen varlıklar, bir şirketin kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını karşılamak için hızla nakde çevrilebilen varlıklarını ifade eder. Bu varlıkların hesaplanması, işletmenin finansal sağlığı ve likidite durumu hakkında önemli bilgiler sunar.
Dönen varlıkların toplamını hesaplamak için kullanılan formül şu şekildedir:
Bu formülde yer alan işlem birimleri ise aşağıdaki gibi açıklanabilir:
Dönen varlık devir hızı, bir işletmenin dönen varlıklarını ne kadar etkin kullandığını gösteren finansal göstergedir.
Dönen varlık devir hızının yüksek olması genellikle olumlu bir durum olarak değerlendirilir çünkü bu, şirketin dönen varlıklarını etkin bir şekilde kullanarak daha fazla satış gerçekleştirdiğini ve hızlı bir şekilde nakit ürettiğini gösterir.
Ancak bu oranın sektör normlarına ve işletmenin operasyonel yapısına göre değerlendirilmesi gerekir. Örneğin, perakende sektörü gibi envanter devir hızının yüksek olduğu alanlarda bu oranlar doğal olarak daha yüksek olurken ağır sanayi gibi daha fazla sabit varlık gerektiren sektörlerde daha düşük olabilir.
Dönen varlık devir hızı, bir işletmenin belirli bir dönemde ürettiği satışların, mevcut dönen varlıkların değerine bölünmesiyle hesaplanır. Formülü şu şekildedir:
Net satışlar, işletmenin dönem içerisinde gerçekleştirdiği toplam satışlardan iadeler ve indirimler düşüldükten sonra elde edilen tutardır. Ortalama dönen varlık değeri ise dönem başı ve dönem sonu dönen varlık değerlerinin ortalaması alınarak hesaplanır.
Dönen ve duran varlıklar, bir işletmenin bilançosunda yer alan iki ana varlık türüdür ve işletmenin varlık yapısını temsil ederler.
Dönen varlıklar kısa vadelidir ve nakit, alacaklar, stoklar gibi kalemlerden oluşur. Buna karşılık duran varlıklar uzun vadeli yatırımlarını ifade eder ve genellikle uzun bir süre boyunca işletmeye hizmet ederler. Arazi, bina, makine gibi sabit varlıklar ve fikri mülkiyet hakları gibi varlıklar duran varlıklara örnek verilebilir.
İki varlık türü arasındaki farkları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
Dönen Varlıklar | Duran Varlıklar |
Kısa vadelidir. | Uzun vadelidir. |
Likiditesi yüksektir. | Likiditesi düşüktür. |
Günlük işletme faaliyetlerini desteklemeyi amaçlar. | Uzun vadeli yatırım ve kullanım içindir. |
Nakit, stoklar, alacak hesapları gibi varlıkları kapsar. | Binalar, makinalar, patentler gibi varlıkları içerir. |
Daha düşük risk getirir. | Daha yüksek risk taşır. |
Amortisman gerektirmez. | Çoğunlukla amortisman gerektirir. |
Bilanço, işletmenin varlıklarını ve borçlarını belirli bir tarih itibarıyla özetleyen temel bir finansal raporlama aracıdır. Dönen varlıklar ise işletme bilançosunun aktif tarafında yer alır.
Dönen varlıklar bölümü, genellikle işletmenin günlük işleyişi için kullanılan nakit, alacaklar, stoklar ve diğer likit kaynakları içerir. Bu varlıkların esas özelliği, genelde bir yıl veya daha kısa sürede nakde dönüştürülebilir olmalarıdır.
Bilançonun sol tarafında yer alan dönen varlıklar, işletmenin kısa vadeli mali durumunu ve likiditesini yansıtır. İşletmenin günlük operasyonlarını finanse etme kapasitesi ve borçlarını kısa vadede ödeyebilme yeteneği hakkında önemli bilgiler sunar.
Finansal analizlerde dönen varlıklar, işletmenin likiditesini ve mali sağlığını ölçmede kullanılan temel göstergeler arasında bulunur. İşletmenin kısa vadede karşılaşabileceği finansal zorlukları belirlemeye ve gerekli stratejik düzenlemeleri yapmaya yardımcı olur.