M&A Nedir?
M&A, iş dünyasında şirketlerin birleşmelerini veya bir şirketin diğer bir şirketi satın almasını ifade eder. Türkçeye birleşme ve satın alma şeklinde aktarılan bu terim, genellikle şirketlerin pazar payını artırmak, yeni pazarlara girmek, maliyetleri düşürmek veya işlerini çeşitlendirmek amacıyla gerçekleştirilir.
Birleşme, iki şirketin bir araya gelerek yeni bir hukuki yapı oluşturması sürecidir. Satın alma ise bir şirketin başka bir firmanın kontrolünü, hisse senedi alımı veya diğer yollarla ele geçirmesi olarak tanımlanabilir.
Şirketler için önemli bir stratejik dönüşüm anlamına gelen birleşme ve satın alma süreçleri hakkında daha fazla bilgiyi yazımızın devamında bulabilirsiniz.
M&A Ne Demek?
M&A, İngilizce "Mergers and Acquisitions" ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçeye birleşme ve satın alma ya da birleşme ve devralma şeklinde tercüme edilmiştir. Özetle, şirketlerin satışı ve başka bir oluşum tarafından satın alınmaları gibi birtakım finansal ve hukuki sürçeler bütününe verilen genel addır.
M&A işlemleri, genellikle şirketlerin uzun vadeli stratejik planlarının bir parçası olarak görülür. Bu tür işlemler, endüstriyel konsolidasyonları hızlandırabileceği gibi şirketin yeni pazarlara açılarak rekabetçi pozisyonunu güçlendirmesine de yardımcı olabilir.
Aynı zamanda birleşme ve satın alma işlemleri, şirketlerin ölçek ekonomisinden faydalanmalarını, kaynaklarını daha verimli kullanmalarını ve inovasyon kapasitelerini genişletmelerini sağlayarak ekonomik etkinliği artırabilir.
Şirket Birleşmesi (Mergers) Nedir?
Şirket birleşmesi, iki veya daha fazla şirketin bir araya gelerek tek bir hukuki ve ekonomik varlık oluşturması sürecidir.
Genellikle pazar gücünü artırmak, maliyetleri düşürmek, yeni pazarlara erişim sağlamak veya daha geniş bir müşteri tabanına ulaşmak amacıyla gerçekleştirilen bu süreç, birleşmenin türüne göre üçe ayrılır:
- Yatay birleşme, aynı sektörde faaliyet gösteren ve genellikle birbirleriyle rekabet eden şirketlerin birleşmesidir. Bu tür birleşmeler, pazar payını artırmak ve rekabeti azaltmak amacıyla yapılabilir.
- Dikey birleşme, şirketin tedarik zincirindeki bir başka şirketi (tedarikçi veya dağıtıcı) satın almasıdır. Özellikle süreç verimliliğini artırma ve maliyetleri düşürme amacıyla gerçekleştirilebilir.
- Konglomera birleşme, farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin birleşmesidir. Hizmet veya ürünlerin çeşitlendirilmesi ve risk dağıtımı için yapılabilir.
Şirket Satın Alma (Acquisitions) Nedir?
Bir şirketin bir diğerinin tümünü veya önemli bir bölümünü (genellikle %50’den fazlası) satın alması “acquisitions” olarak adlandırılır.
Satın alma; pazar payını artırma, ürün veya hizmet yelpazesini genişletme, maliyetleri düşürme veya stratejik varlıklara erişim kazanma gibi çeşitli nedenlerle yapılabilir. Verimli bir satın alma süreci rekabet avantajı yaratarak şirketin büyümesini hızlandırabilir. Bunun yanında satın almaların; yeni teknolojilere, yeteneklere veya pazarlara ulaşmak için de yapılabileceğini vurgulamak gerekir.
M&A Neden Yapılır?
Şirketlerin, birleşme ve satın almalar için farklı motivasyonlara sahip olduğu kolaylıkla söylenebilir. Bunları genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:
- En yaygın nedenlerin başında iki ayrı şirketin, bir arada daha güçlü bir sinerji yakalayacaklarına dair öngörülere sahip olması gelir.
- Birleşme ve satın alma yoluyla organik büyümeye kıyasla daha hızlı bir büyüme ve gelir sağlanabilir.
- Birleşme sonucunda ortaya çıkan yeni firma, daha yüksek bir pazar payı elde edebilir.
- Döngüsel endüstrilerde faaliyet gösteren şirketler, endüstrilerindeki bir yavaşlama sırasında önemli kayıplardan kaçınmak için nakit akışlarını çeşitlendirmeye ihtiyaç duyarlar. Bu noktada farklı bir şirketi satın almak, şirketin çeşitlendirilmesini ve piyasa riskinin azaltılmasını sağlayabilir.
M&A Avantajları ve Dezavantajları
M&A süreçlerinin şirketler için sunduğu avantaj ve dezavantajları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
Avantajlar | Dezavantajlar |
Büyüme fırsatları yaratarak yeni pazarlara erişim sağlayabilir. | Birleşme süreci karmaşık olabileceğinden çeşitli uyumsuzluklar yaşanabilir. |
Maliyet tasarrufu sağlayarak işletme verimliliğini artırabilir. | Farklı kurumsal kültürler uyumsuzluklara yol açabilir. |
Büyük ve daha güçlü bir rekabetçi pozisyon oluşturabilir. | Yüksek borçlanma nedeniyle finansal riskler artabilir. |
Teknoloji ve iş yapma yeteneklerini paylaşabilir. | Olası işten çıkarmalar ve iş değişiklikleri çalışan memnuniyetini etkileyebilir. |
Uzun vadeli büyüme ve sürdürülebilirliği teşvik edebilir. | Yerel ve ulusal düzeyde regülasyon ve onaylara tabi olabilir. |
Marka değerini artırarak daha güçlü bir rekabet avantajı sağlayabilir. | Başarısız bir M&A süreci veya yanlış öngörüler, beklenmedik mali kayıplara neden olabilir. |
Birleşme ve Satın Alma Süreci Nasıl İlerler?
M&A süreci, işlemin tamamlanması için gereken bir dizi adımdan oluşur. Genel olarak bu aşamaları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Birleşme veya satın alma işlemi, şirketlerin stratejik hedefleriyle uyumlu olmalıdır. Bu nedenle ilk aşamada taraflar, ne tür bir birleşme veya satın alma yapmak istediklerini belirlerler.
- Potansiyel hedeflerin analizi yapılır. Bu aşamada finansal performans, müşteri tabanı, pazar pozisyonu ve diğer faktörler değerlendirilir.
- Hedef şirketin finansal değeri belirlenir. Bu kapsamda finansal tablolar, varlıklar ve borçların detaylı bir şekilde analiz edilmesi gerekir.
- Bunun ardından yasal inceleme olarak Due Diligence süreci başlar. Bu süreçte hedef şirketin finansal, yasal, operasyonel ve diğer yönlerden kapsamlı bir denetimi gerçekleştirilir.
- Taraflar, birleşme veya satın alma anlaşmasının tüm detaylarını içeren bir taslak hazırlar.
- M&A işleminin yasal olarak onaylanması için ilgili kurumlardan yasal izinler alınır.
- İşlem sonrası çalışanlar ve kurumsal kültürlerin uyumlu hale getirilmesi önemlidir. Bu süreçte çalışanlar ve paydaşlar bilgilendirilerek desteklenmelidir.
- Taraflar, anlaşma şartlarına uygun olarak işlemi tamamlarlar. Ödeme yapılır ve hisse devir işlemleri gerçekleştirilir.
- Birleşme veya satın alma sonrası entegrasyon süreci başlar. İki şirketin operasyonları, yönetimi ve sistemleri bir araya getirilir.
M&A (Birleşme ve Satın Alma) Örnekleri
Birleşme ve satın alma işlemleri, birçok farklı sektörde çeşitli örneklerle karşımıza çıkar. Popüler bazı örnekleri aşağıdaki gibidir:
- Teknoloji devi Microsoft, iş sosyal ağı LinkedIn'i 26,2 milyar dolar karşılığında satın aldı. Bu işlem, Microsoft'un iş dünyasında daha fazla varlık kazanmasına yardımcı oldu.
- Amazon, organik gıda perakendecisi Whole Foods Market'i satın alarak perakende sektörüne girdi.
- Sosyal medya devi Facebook, anlık mesajlaşma platformu WhatsApp'ı satın alarak kullanıcı tabanını genişletti.
Türkiye’den bazı M&A örnekleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Türkiye'nin önde gelen sanayi holdinglerinden Koç, Ford Otosan şirketindeki paylarını artırarak ortaklığını güçlendirdi.
- Yıldız Holding, gıda ve perakende sektöründe faaliyet gösteren uluslararası gıda şirketi Pladis'i bünyesine katarak büyümesini globalde sürdürdü.
- Telekomünikasyon şirketi Turkcell, Ukrayna merkezli mobil operatör Lifecell ile stratejik bir iş birliği anlaşması yaparak uluslararası pazarda varlığını genişletti.
M&A Danışmanlığı Nedir, Neden Önemli?
M&A danışmanlığı, şirketlerin birleşme, satın alma veya birleşme sonrası entegrasyon süreçlerinde yararlanabilecekleri bir hizmettir.
- Birleşme ve satın alma süreçleri, çoğu zaman gerek finansal gerekse hukuki açıdan birçok karmaşık işlem gerektirir. Bu noktada deneyimli bir kişi veya kurumun devreye girerek taraflara rehberlik etmesi büyük önem taşır.
- Genel olarak M&A danışmanlığının şirketlere sağlayabileceği başlıca avantajlar şunlardır:
- Şirketlerin stratejik hedeflerini ve işlem amaçlarını belirlemelerine yardımcı olurlar.
- Potansiyel hedefleri inceleyerek şirket için en uygun olanları belirlerler.
- Pazar koşulları ve rekabeti analiz ederek işlemin pazar üzerindeki etkilerini değerlendirirler.
- Alıcı ve satıcı arasındaki fiyatlandırma, ödeme koşulları ve anlaşma şartları gibi konularda müzakerelere destek olabilirler.
- Potansiyel hedef şirketlerin yasal, finansal ve operasyonel durumlarını incelemek için Due Diligence sürecine katkıda bulunabilirler.
- M&A işleminin yasal ve regülatif gereksinimlere uygunluğunu sağlarlar.
- İşlem sırasında ortaya çıkabilecek riskleri tanımlar ve bu risklere karşı stratejiler geliştirirler.
