Lot Nedir?
Yatırım ve finans ekosisteminde önemli bir yer tutan lot kavramı, hemen her piyasada birbirine benzeyen ancak inci çizgilerle ayrılabilen farklı anlamlarda kullanılır. Terim, piyasa fırsatlarını takip eden traderları, yatırımcıları ve brokerları birbirine bağlar ve temelde bir birimi ifade eder.
Lot kelimesi döviz piyasasında standartlaştırılmış bir ölçü birimi olarak tanımlanabilir. Bununla birlikte aynı sözcüğü belirli bir hisse senedi için minimum işlem miktarını belirlerken de kullanmak mümkündür. Vadeli sözleşmelerin bir parçası da lot ile ifade edilebilir.
Lot Ne Demek?
Lot terimini en basit ifadesiyle “pay” şeklinde anlamlandırmak mümkündür. Yatırımcılar sermaye piyasalarındaki finansal araçları bu pay birimiyle alıp satar. Kavram, temelde işlem hacmi veya pozisyon büyüklüğünü ifade eder.
Terim, borsa piyasalarında hisse payının karşılığı olan değerin birimi olarak kullanılır. Piyasalarda alıp satılan hisse senetlerinin her biri, bir nominal değerle fiyatlandırılır. Senedin adedini tanımlayan birim, o hissenin lotudur.
Forex piyasasında ise terimin daha geniş ve değişken bir tanımı vardır. Her emtianın farklı büyüklükleri lot üzerinden ifade edilir. Başka bir deyişle yatırımcıların Forex piyasası üzerinden gerçekleştirdiği işlemlerde pozisyon büyüklüğünü göstermek için kullanılır.
Lot Çeşitleri Nelerdir?
Piyasada kullanıldıkları alanlara göre lot kavramını farklı çeşitlere ayırmak mümkündür. Başlıca türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Hisse senedi piyasasında işlem yapılabilecek hisse senedinin asgari miktarına karşılık gelen değeri ifade eder.
- Emtia ürünlerde altın, gümüş gibi kıymetli metaller için kullanılan pay kavramı ONS değerlerine göre değişir. 1 ONS kıymetli metalin para birimi cinsinden güncel karşılığını yatırım yaptığınız firmadan öğrenebilirsiniz. Bununla birlikte altın ve gümüşün ons üzerinden hesaplaması şu şekilde yapılır:
Altın = 100 ONS = 100 x Altın fiyatı
Gümüş = 5.000 ONS = 5000 x Gümüş fiyatı
Emtiaların en yakın vadesinin kaldıraçsız hali olan CFD (Fark sözleşmesi) ürünlerinin lotu, o ürünün pozisyon büyüklüğüne göre değerlendirilir. Bazı CFD ürünlerinin pozisyon büyüklüklerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
Emtia | Kod | Lot | Pozisyon büyüklüğü |
Amerikan Ham Petrol | USOIL | 1.000 Varil | 1.000 x USOIL fiyatı |
Brent Petrol | UKOIL | 1.000 Varil | 1.000 x UKOIL fiyatı |
Bakır | COPPER | 10.000 LBS | 10.000 x COPPER fiyatı |
Dow Jones Endeksi | US30 | 10 kontrat | 10 x US30 fiyatı |
S&P Endeksi | SP500 | 100 kontrat | 100 x SP500 fiyatı |
Almanya Endeksi | GER30 | 10 kontrat | 10 x GER30 fiyatı |
Lot, CFD piyasasında da oldukça sık kullanılan bir kavramdır. Genel olarak 100 bin birimlik büyüklüğü ifade eder. Forex piyasasında kullanılan diğer çeşitlerde ise mini ve mikro lot olarak tanımlanır.
Mini Lot, Mikro Lot Nedir?
Finans piyasasına göre farklılaşan birçok pay çeşidi vardır. Forex’teki yatırımcılar için mikro ve mini olmak üzere iki ayrı türden bahsetmek mümkündür.
Mini Lot
Mini lot, 10 bin birime eşit olan ve 0,1 lota karşılık gelen miktardır.
Örneğin, EUR/USD döviz çiftinde işlem yaptığınızı varsayalım. Mevcut döviz kuru 1,1234 EUR/USD olsun. 1 mini lot EUR/USD yani 10.000 euro satın almaya karar veriyorsunuz.
Bu durumda mini lot EUR/USD için pip değeri 0,01 EUR'dur. Dolayısıyla bu, döviz kuru 1 pip arttığında pozisyonunuzun 10 EUR kâr edeceği anlamına gelir.
Özet tabloyu aşağıda görebilirsiniz:
Döviz çifti | Döviz kuru | Mini Lot Büyüklüğü | Pip Değeri | Pip başına Kâr/Zarar |
EUR/USD | 1.1234 EUR/USD | 10,000 EUR | 0.01 EUR | 10 EUR |
Mini trade yapmak, Forex piyasasında riski azaltmanın bir yolu olabilir. Bunun nedeni mini lotun pip değerinin, standart olana göre çok daha küçük olmasıdır.
Mikro Lot
Mikro işlem hacimlerinde virgülden sonraki sıfırdan farklı ikinci rakam hesaba katılır. Bunu da bir örnekle daha kolay açıklayabiliriz.
Önceki örnekte olduğu gibi EUR/USD döviz çiftinde mevcut kur 1,1234 EUR/USD olsun. 1 mikro lot EUR/USD yani 1.000 euro satın aldığınızı düşünün. Bu değer için pip 0,001 EUR'dur. Kur 1 pip arttığında 1 EUR kâr etmiş olursunuz.
Aşağıdaki tabloda işlemi daha net şekilde görebilirsiniz:
Döviz çifti | Döviz kuru | Mikro Lot Büyüklüğü | Pip Değeri | Pip başına Kâr/Zarar |
EUR/USD | 1.1234 EUR/USD | 1,000 EUR | 0.001 EUR | 1 EUR |
Mikro lotlar çok küçük hesaplarla Forex işlemi yapan, fazla sermaye riskine girmeden farklı alım satım stratejileri denemek isteyen veya piyasaya yeni giriş yapan kişiler için cazip enstrümanlardır.
Lot Hesabı Nasıl Yapılır?
Finansal piyasalarda işlem yaparken açacağınız pozisyonun büyüklüğünü hesaplamalarla saptayabilirsiniz. Hesaplama piyasaya göre fark etse de genelde kullanılan temel adımlar vardır:
- İşlemlerine, uygulama şekillerine ve hesaplamalarına göre kriterlerinize en uygun piyasayı seçerek başlayabilirsiniz.
- Riske atılabilecek, kaybetmeyi göze aldığınız miktarı belirleyerek tolerasyon sınırlarınızı çizmelisiniz.
- Enstrümanın getirilerine ve hesabınızın büyüklüğüyle tolere edebileceğiniz risk potansiyeline göre bir pozisyon hacmi belirleyebilirsiniz.
- Forex, emtia veya hisse senedi gibi farklı finans piyasalarından hangilerinin sizin kriterlerinize uygun olduğuna karar verebilirsiniz.
Bu adımları geçtikten sonra girdiğiniz piyasa özelinde hesaplamaları yapabilirsiniz.
Forex piyasalarında pip hesaplaması üzerinden stop-loss seviyesini ayarlayabilir, riske gireceğiniz tutarı belirleyerek alım satım yapabilirsiniz.
Emtia ve hisse senedi piyasalarında varlık kültürüne göre farklı hesaplamalarla işlem yapmanız gerekir. Borsa piyasasında 1 lotun değeri, alım satım işleminin yapıldığı varlığa göre değişkenlik gösterir. Forex piyasasında ise euro paritesinde 1 lot 100.000 birim demektir.
Hesaplamalarda genel olarak yatırım yapmayı düşündüğünüz varlığın birim fiyatını borsadaki lot hacmiyle çarparak sonuca ulaşabilirsiniz
Lot Büyüklüğünün Etkisi
Lot büyüklüğü, bir işlemde alınan veya satılan varlık miktarını ifade eder. Özellikle risk yönetimi söz konusu olduğunda kendini gösterir.
Daha büyük lotlar, daha yüksek işlem hacimleri anlamına geldiğinde kazanç veya kayıp potansiyelini de artırır. Küçük lot büyüklükleri ise daha az risk taşır, çünkü sermaye hareketi daha azdır. Yine de risk toleransı yüksek olan yatırımcılar daha büyük lotlarla yatırımlarına yön verebilir.
Lot büyüklüğü, sermayenizin ne kadarının bir işlemde kullanılacağını belirler. Büyük lotlar, sermayenizin daha büyük bir kısmını kullanır, bu da diğer fırsatlar için daha az sermaye bırakabilir.
