Teknik Analiz Nedir?

Hisse senetleri, yatırım fonları, varantlar ve diğer finansal yatırım araçları; karmaşık yapıları ve anlık fiyat değişimleri nedeniyle alım satım yaparken yatırımcıları zorlayabilir.

Teknik analiz bu noktada devreye girerek, yatırımcıların gelecekte ortaya çıkabilecek fiyat hareketlerine yönelik tahminlerde bulunmalarına yardımcı olur.

ÜNLÜ & Co Araştırma Bölümü Direktörü Tolga Kudaloğlu, 3 bölümden oluşan kapsamlı teknik analiz eğitimini sizler için hazırladı. Şimdi Piapiri’de yatırım hesabı açan herkes, ücretsiz teknik analiz eğitimine ulaşabilir.

Teknik Analiz Nedir?

Teknik analiz; çeşitli araçlar ve göstergeler yardımıyla geçmiş fiyat hareketlerinin incelenerek, henüz gerçekleşmemiş fiyat hareketlerine yönelik isabetli tahminler üretmek için kullanılan yöntemler şeklinde tanımlanabilir.

Teknik analizin temeli, piyasa fiyatlarının tüm bilgileri yansıttığı varsayımı üzerine inşa edilmiştir. Bu önermeye göre piyasa her şeyi fiyatlamış durumdadır ve dolayısıyla geçmiş fiyat hareketleri, gelecekteki fiyatları tahmin etmede kullanılan en önemli ölçüttür.

Bazı piyasalarda daha verimli, bazılarında ise daha az etkili olmakla birlikte teknik analiz yöntemleri; hisse senedi, döviz, emtia, kripto para başta olmak üzere hemen her varlık sınıfı için uygulanabilir.

Teknik analistler; grafikler ve teknik göstergeler gibi araçları kullanarak, fiyat hareketlerindeki desenleri ve trendleri tanımlarlar. Bu desenlerin ve trendlerin, alım satım kararları alırken yatırımcılara referans olmaları beklenir.

Teknik Analizin Ortaya Çıkışı

Teknik analizin kökenlerinin 17. Yüzyıl Japonya'yasına kadar uzandığı düşünülmektedir. O dönemde, Japon pirinç tüccarları, pirinç fiyatları üzerindeki dönemsel hareketleri ve desenleri gözlemleyerek gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışıyorlardı.

Bu gözlemler ve analizler zamanla mum grafikleri olarak bilinen görsel temsillerle ifade edilmeye başlandı. Tüccarlar, fiyat hareketlerinin belirli desenler oluşturarak tekrarlandığını fark ettiler ve bu desenlerin gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmekte yardımcı olduğuna inandılar. Teknik analizdeki mum grafik teriminin orijinal adı olan Japanese Candlestick teriminin buradan türemiş olduğu düşünülmektedir.

Modern anlamda teknik analizin temeli ise Dow Teorisi’ne dayanır. Bu teori, Charles H. Dow tarafından geliştirilmiş olup, Dow Jones Industrial Average ve Dow Jones Transportation Average gibi endekslerin rehberliğinde piyasanın yönünü kestirebilmeyi amaçlar.

Söz konusu endeksler yükseliyorsa hisse senetleri de bir noktada onu takip etmeli ve değer kazanmalıdır. Buna karşın endeksler düşüyorsa, hisseler de yakında değer kaybedecektir. Günümüzde teknik analizin geldiği nokta düşünüldüğünde son derece basit kalan bu yaklaşım, ortaya çıktığı dönem için bir devrim niteliğindeydi.

Teknik Analizin Temel Kavramları

Teknik analiz ile doğru çıkarımlar yapabilmek için grafiklerin doğru okunması ve yorumlanması gerekir. Bu sebeple, teknik analizin özünü oluşturan birtakım kavramlara hakim olmak son derece önemlidir. Bu kavramlar; yükselen kanal, alçalan kanal, destek ve direnç seviyeleri şeklinde sıralanabilir.

• Destek Seviyesi: Bir finansal aracın fiyat grafiğinde daha önce varlık fiyatının düşüşünü durdurduğu veya yavaşlattığı noktalardır. Bu seviyeler, yatırımcıların alım yapma eğilimi gösterebileceği bölgeler olarak değerlendirilir. Öte yandan örneğin bir hisse senedinin tek bir destek seviyesi olmayabilir. Yani ilk destek seviyesini kırarsa ikinci, üçüncü destek seviyeleri de belirlenmelidir. Bu nedenle destek seviyesini gören bir varlığı temel analiz ve genel piyasa koşullarını göz önünde bulundurmadan direkt almak doğru sonuçlar vermeyebilir.
• Direnç Seviyesi: Finansal piyasalarda “direnç seviyesi", bir varlığın fiyatının yükseliş eğilimi gösterdiği durumlarda, beklenen bir fiyat artışının durabileceği veya yavaşlayabileceği bir seviyeyi ifade eder. Direnç seviyeleri, fiyat grafiğinde daha önce varlık fiyatının yükselmesini durdurduğu veya yavaşlattığı noktalar olarak da değerlendirilebilir. Bu seviyeler, yatırımcıların satış yapma eğilimi gösterebileceği bölgeler olarak düşünülür. Destek seviyesinde olduğu gibi direnç seviyesinin de tek bir doğrusu yoktur. Bu bağlamda piyasa koşulları ve temel analizi de bir bütün olarak düşünmek akılcı bir strateji olacaktır.
• Yükselen Kanal: Bir finansal aracın genel olarak bir trend içerisinde yükseldiğini gösterir. Bu teknik, fiyatların belirli bir aralıkta düzenli olarak yükseldiği ve bu yükselişin iki paralel çizgi arasında gerçekleştiği bir modeli analiz etmektedir. Yatırımcılara trendin devam edebileceği veya kanalın dışına çıkılabileceği noktaları görmelerinde yardımcı olmaktadır.
• Alçalan Kanal: Fiyatların belirli bir aralıkta düzenli olarak düştüğü ve bu düşüşün iki paralel çizgi arasında gerçekleştiği modeldir. Bu analiz yönteminde üst direnç çizgisi ve alt destek çizgisi önemlidir. Alçalan kanal formasyonunda üst direnç çizgisi fiyatın düştüğü zirveleri birleştirir. Varlığın fiyatının genellikle düştüğünü ancak daha önce belirli bir noktada durduğu ve yukarı döndüğü seviyeyi temsil etmektedir. Alçalan kanal tekniğinde alt destek çizgisi ise fiyatın düştüğü dip noktaları birleştirir. Bu çizgi, varlığın fiyatının yükselmesi durumunda destek sağlayan bir seviyeyi anlatır.

Teknik Analiz İndikatörleri

Teknik analizde fiyat grafiklerinden elde edilen verileri değerlendirmek ve trendleri belirlemek amacıyla kullanılan çok sayıda indikatör bulunur. İşte yatırımcılar ve analistler tarafından borsada en çok kullanılan teknik analiz indikatörleri:

RSI (Relative Strength Index): Teknik analizde fiyat momentumu hakkında sinyaller verir. Aşırı alım ve aşırı satım bölgelerini gösterirken, fiyat değişimlerini ölçüp trend dönüşlerini ve momentum gücünü analiz etmeye yardımcı olur.

MA (Moving Averages) - Hareketli Ortalamalar: Hareketli ortalama sayesinde yatırımcılar geçmiş fiyat verilerinden ortalama değer çıkarır ve piyasanın gidişatı hakkında fikir sahibi olur. Bunun neticesinde de kısa vadeli fiyat dalgalanmalarından kaynaklı riskler büyük oranda azaltılmış olur.

Hareketli ortalama, yeni veriler geldikçe güncellenen fiyatlarla hareket ettiği için yani sabit bir gösterge olmadığı için “hareketli” olarak nitelendirilir. Basit Hareketli Ortalama (SMA) ve Üstel Hareketli Ortalama (EMA) gibi türleri vardır. Hareketli ortalamalar, trendleri belirlemeye ve giriş/çıkış noktalarını saptamaya yardımcı olabilir.

MACD (Moving Average Convergence Divergence): Farklı iki hareketli ortalamanın farkını hesaplayan ve bu farkın eğrisini çizen bir osilatördür. Trend değişimleri ve momentumu izlemek için kullanılır.

Bollinger Bantları (Bollinger Bands): Hareketli ortalamaların etrafına üst ve alt bantlar ekleyen bir indikatördür. Volatiliteyi ölçerek fiyatın aşırı alım ya da satım bölgelerini ve potansiyel trend dönüşlerini gösterir.

Stokastik: Stokastik indikatörü, seçilen bir dönem için kapanış fiyatlarını günlük en yüksek ve en düşük seviyelere göre ölçen ve fiyatların dönüm noktalarını analiz eden bir göstergedir. Yani aşırı alım-satım bölgelerinin belirlenmesinde kullanılan bir osilatördür.

Stokastik indikatörü fiyat değişimlerine karşı daha hassastır ve büyük değişim aralığına sahiptir. RSI indikatöründen farklı olarak bu gösterge mevcut piyasa durumuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi içerir.

Parabolic SAR: Trendin nerede başlayacağını ve nerede biteceğini hesaplamamıza yardımcı olan bir göstergedir. Parabolic SAR fiyat hareketindeki potansiyel tersine dönüşleri gösterir ve grafik üzerinde noktalar şeklinde belirir. Temel olarak noktalar mumların altında olduğunda bu bir AL sinyalidir. Noktalar mumların üzerinde olduğunda ise bir ‘SAT’ sinyalini işaret eder.

Fibonacci Retracements: Belirli bir hareketin (genellikle yukarı veya aşağı bir trend) geri çekilmelerinin olası destek ve direnç seviyelerini belirlemek için kullanılan bir araçtır. Fibonacci sayılarına dayalı seviyeler hesaplanır.

Teknik Analizin Avantajları

Sistematik ve disiplinli bir şekilde teknik analiz yapmak, piyasalardaki karlılığınızı önemli ölçüde artırabilir.

Grafiksel Temsil: Fiyat hareketlerini grafikler aracılığıyla görsel olarak analiz etme imkanı sağlar. Bu sayede fiyat trendleri, desenler ve formasyonlar daha kolay görülebilir.

Hızlı Tahminler: Kısa vadeli fiyat hareketlerini tahmin etmek için kullanışlıdır. Kısa vadeli yatırımcılar için anlık kararlar almak ve işlem yapmak için etkili bir araç olabilir.

Tarih İle Öğrenme: Geçmiş fiyat hareketlerini inceleyerek gelecekteki olası hareketleri tahmin etmeye çalışır. Geçmiş trendlerin ve desenlerin gelecekte tekrarlanabileceği fikri üzerine kuruludur.

Kullanışlı Göstergeler: Kullanılan göstergeler, fiyat hareketlerinin ötesinde piyasa trendini ve momentumu değerlendirmeye yardımcı olur. Bu göstergeler sayesinde farklı piyasa koşullarını daha iyi anlayabilirsiniz

Teknik Analizin Eksik Yönleri

Çok sayıda avantajına rağmen, teknik analizin eksik kaldığı noktalar bulunur:

• Temel analiz verilerinden yoksundur.
• Piyasa haberlerini yansıtmaz.
• Geçmiş fiyat hareketlerini baz aldığı için güncelliği soru işaretidir.
• Subjektif olduğu için her analist grafikleri kendine göre yorumlayabilir.
• Piyasa haberlerini yansıtmaz.
• Tek başına kullanılması doğru analiz için yetersiz kalabilir.
• Psikolojik faktörleri göz ardı edebilir.