Üçlü tepe ve üçlü dip formasyonları, ters grafik modelleri arasında yer alır. Teknik analiz uzmanlarının yorumladığı modellemede üç adet zirve ve dip noktası bulunur. Böylelikle hem aşağı hem de yukarı yönlü hareket noktaları tespit edilebilir.
Grafiğin üç tepe ve dip formasyonu olarak tanımlanması için ardı ardına üç zirve ve dip görülmesi gerekir. Finansal araç hareketlerinde çok sık karşılaşılan bir patern olmasa da varlığın fiyat analizi için önemli bir modellemedir.
Boyun çizgisinin ardından üç zirvenin görüldüğü grafikte ilk zirve nokta, güçlü bir trend sonrası meydana gelir. Grafiğin devamında trend, boyun çizgisine düşer. Modelleme, üç tepe noktası tamamlandıktan sonra tekrar boyun çizgisi seviyesine inildiği zaman sona erer.
Eğer finansal varlığın fiyatı üç tepeden sonra destek seviyesini yeniden geçerse varlığın düşüş eğiliminin bittiği söylenebilir.
Bir diğer dip-tepe oluşumu olan ikili tepe ve ikili dip formasyonu için ilgili içeriğe göz atabilirsiniz. Şimdi, üçlü tepe ve üçlü dip formasyonu hangi durumlarda gerçekleşir, güçlü ve zayıf yönleri nelerdir? Gelin, ilgili formasyonun öne çıkan konu başlıklarını birlikte inceleyelim.
Üç tepe grafiği, yükseliş trendinin bittiğini ve düşüş trendinin başladığını gösteren bir formasyondur. İlgili modelde destek seviyesinin üzerinde üç adet zirve noktası vardır. Burada ilk zirve, güçlü bir alım trendiyle oluşur ve sonra boyun çizgisine kadar iniş gerçekleşir.
Grafik, üç zirvenin sonunda fiyatların destek seviyesine dokunmasıyla sona erer. Böylece ilgili formasyon için gerekli koşullar grafik üzerinde oluşmuş olur.
Üç dip grafiği ise tepe modelinin aksine düşüş trendinin ardından gelen yükselişin habercisidir. Modelleme, direnç seviyesinin altındaki üç zirve nokta ile meydana gelir. Güçlü düşüş trendinden sonra gerçekleşen ilk zirvede grafik boyun çizgisine geri döner. Üç tepe noktası oluşturduktan sonra boyun çizgisini kıran hacimler, yükseliş eğiliminin sonlandığını belirtir.
Üç zirve modellemesi basit bir teknik analiz modellemesidir. Üç adet ardışık zirvenin görüldüğü grafikte ilgili modellemenin oluşması adına net bir yükseliş trendinin ortaya çıkması gerekir.
Formasyonun gerçekleşmesi için gerekenler şu şekildedir:
Üçlü zirve grafiği yukarıdaki şartlar meydana geldiğinde oluşan bir formasyon modellemesidir. Söz konusu koşullar, genellikle finansal araçta güçlü bir trend oluşacağı anlamı taşır.
Üç tepeli modeller, çoğunlukla alıcı ve satıcılar arasındaki çekişme sonucu meydana gelir. Finansal varlığı satın alan kişiler, varlık fiyatını yukarı taşırken satan kişiler ise fiyatını düşürür. Formasyonun sonunda satıcılar üstün gelerek varlığın fiyatını aşağı çeker ve grafik tamamlanmış olur.
Eğer modelde üç zirvenin yeri doğru biçimde tespit edilebilirse kazançlı yatırımlar yapmak mümkün olur. Bunun yanı sıra finansal varlığı düşük fiyata almak isteyenler de yükseliş ve düşüş noktalarını belirleyerek zamanında pozisyon alabilir.
Modeldeki düşüş ve yükselişleri doğru analiz etmek ve tepe noktalarını öngörmek, varlığın fiyat değişimlerini daha yakından gözlemlemeye imkân sunar. Üç zirve grafiğinde boyun çizgisi, direnç ve yükseliş trendi belirlendiğinde finansal araç hakkında detaylı bilgi edinilebilir.
Üç tepenin ardı ardına görüldüğü ilgili modelleme, sık meydana gelen grafiklerden biri değildir. Ancak model doğru şekilde okunduğu taktirde analiz uzmanları ve yatırımcılar için kârlı olabilir.
Üç tepe grafiğini doğru şekilde analiz ederek yükselişi önceden görmek ve finansal varlıktan kâr elde etmek mümkündür. Çift tepe modelinden daha nadir olan bu grafik, gerçek fiyat hareketi senaryolarında her zaman görülmez. Ancak oluşum meydana geldiği zaman güvenilirlik seviyesi de oldukça yüksektir.
İlgili modelleme, teknik analiz yöntemlerinden biri olan omuz baş omuz (OBO) formasyonuna oldukça benzer. Ancak üç tepe grafiğinde üç adet yakın noktalarda fiyat zirvesi görülür. OBO grafiğinde ise zirveler farklı noktalarda konumlanır.
Öte yandan iki model de sonuçları bakımından örtüşür. İki grafikte de düşüş trendinin altına inildiğinde destek noktasının kırılacağı sinyali alınır. Yani, OBO formasyonuna hâkim olanlar üç tepe modelinde de aynı sonuçları elde edebilir. Varlığı düşükten alıp yüksekten satmak isteyenler için bu benzerlikler avantajlı olabilir.
Aşağıdaki tabloda üçlü tepe formasyonunun güçlü ve zayıf yanlarını daha net bulabilirsiniz:
Güçlü Yanları | Zayıf Yanları |
Fiyatın tepe yapma eğilimi göstermesi, yatırımcılara satış için sinyal verebilir. | Piyasa koşullarına bağlı olarak yanıltıcı olabilir ve yanlış alarmlara neden olabilir. |
Uzun bir yükseliş trendinden sonra görüldüğünde, trendin tersine dönebileceğine işaret eder. | Formasyonun tamamlanması ve doğrulanması zaman alabilir. |
Diğer teknik analiz araçları ve göstergelerle birlikte kullanıldığında daha güçlü sinyaller verebilir. | Yatırımcı davranışları ve piyasa dinamikleri formasyonun etkinliğini etkileyebilir. |
Formasyonun boyutuna bağlı olarak potansiyel düşüş hedefleri belirlenebilir. | Düşük işlem hacmi, formasyonun güvenilirliğini azaltabilir. |
Üç tepe modelini yorumlarken grafikte birtakım detaylara dikkat etmek gerekir. Bu sayede doğru bir analiz gerçekleştirilebilir.
Yorumlama için dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şu şekilde sıralanabilir:
Üç dipten oluşan grafik, üç tepe modelinin tam zıttı olarak kabul edilir. Simetrik şekilde meydana gelen dip noktalar, aynı şekilde birbiriyle benzer zirveleri de beraberinde getirir.
Finansal varlığın düşüş trendinde olması, üç dip grafiğinin oluşmasını sağlar. Grafik oluştuktan sonra yeni dip noktaları görülebilir. Ancak varlık fiyatını direnç noktasının üzerine atarsa bu, yükselişin başlayacağını haber verebilir.
Üçlü tepe ve üçlü dip formasyonları, benzer paternlere sahip olsalar da ters yönlü hareketi temsil ederler. Aşağıdaki tabloda iki grafik arasındaki farkları daha net görebilirsiniz:
Üçlü Tepe Formasyonu | Üçlü Dip Formasyonu |
Zirve modeli sonrasında fiyat düşme eğilimine girer. | Dip modelinde tam tersi olarak fiyatın yükselmesi beklenir. |
Üçlü tepe formasyonu muhtemel düşüşü ifade eder. | Üçlü dip formasyon potansiyel yükselişi ifade eder. |
Bir yükseliş trendinin sonunda fiyat üç kez belirli bir seviyeye ulaşır ve geri çekilir. | Bir düşüş trendinin sonunda fiyat üç kez belirli bir seviyeye düşer ve toparlanır. |
Formasyon, üçüncü tepe oluştuktan ve fiyat destek seviyesinin altına düştükten sonra doğrulanır. | Formasyon, üçüncü dip oluştuktan ve fiyat direnç seviyesinin üstüne çıktıktan sonra doğrulanır. |
Genellikle üçlü tepe arasındaki yükseklik, olası düşüş hedefi olarak kullanılır. | Genellikle üçlü dip arasındaki derinlik, olası yükseliş hedefi olarak kullanılır. |
Uzun süreli yükseliş trendleri sonrasında gözlemlenir. | Uzun süreli düşüş trendleri sonrasında gözlemlenir. |
Genellikle her tepe oluşumunda hacim azalır. | Genellikle her dip oluşumunda hacim artar. |
Üç tepe deseninden oluşan grafik, genellikle fiyat dönüşünün sinyalidir. Grafikte finansal varlığın bir süredir yükselen fiyatının ters yönlü ivme kazanacağı, yani düşüşe geçeceği sinyali oluşur. Teknik analiz yaparken bu tip bir model tespit edildiğinde kayıp yaşamamak adına uzun pozisyonları kapatmak makul olabilir.