Marjin Nedir?

Marjin Ne Demek?

Temelde bir tür teminat ya da güvence olarak tanımlanabilecek olan marjin kavramı, borsa ve diğer finansal piyasalarda yatırımcıların alım satım işlemleri yaparken kullandıkları borçlanma miktarını ifade eder.

Bu sistem sayesinde yatırımcılar, hesaplarındaki mevcut paranın çok daha üstünde değerde işlemler yapabilirler. Marjin kullanımı, yatırımcılara yüksek kaldıraç imkânı sunarak daha büyük pozisyonlar açma fırsatı sağlar. Fakat bu durum aynı zamanda yüksek riskleri de beraberinde getirebilir.

Bununla birlikte piyasa değerleri, marjin dalgalanmalarına açık olduğundan yatırımcıların fiyat hareketlerine hızlı şekilde tepki vermesi gerekebilir. Bu sebeple işlem yaparken yatırımcıların piyasa trendleri ile risk yönetimini iyi anlamaları çok önemlidir.

Borsada Marjin İşlem Nasıl Yapılır?

Yatırımcının belirli bir teminat kullanarak bu teminatın üzerinde bir değerde işlem yapması, marjin işlem olarak bilinir.

Yatırımcı, kendi sermayesinin bir kısmını kullanarak aracı kurumdan geri kalan kısmı için borç alır. Alınan borç, işlem yapılan finansal ürünün değeri üzerinden hesaplanarak genellikle bir kaldıraç oranıyla ifade edilir. Örneğin, 1:10 kaldıraç oranı, yatırımcının kendi sermayesinin on katı kadar işlem yapabileceği anlamına gelir.

Marjin işlemleri yapılırken yatırımcının marjin çağrısı (margin call) riskini de göz önünde bulundurması gerekir. Eğer piyasa beklenenin aksi yönde hareket ederse ve yatırımcının hesabındaki bakiye sürdürme marjının (maintenance margin) altına düşerse, yatırımcıdan ek teminat talep edilir veya pozisyon otomatik olarak kapatılır.

Marjin Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Yatırımcının açmak istediği pozisyon büyüklüğü ile kullandığı kaldıraç oranına göre marjin hesaplaması değişiklik gösterebilir. Basit bir formül gerektiren marjin miktarı, pozisyon büyüklüğünün kaldıraç oranına bölünmesiyle bulunabilir.

Örneğin, 100.000 dolarlık bir pozisyon için 1:10 kaldıraç kullanılıyorsa, gerekli miktar 10.000 dolar olacaktır.

Marjin hesaplamasında dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da piyasa fiyatlarının dalgalanması sonucu seviyelerin sürekli değişebilmesidir. Bu sebeple işlem yaparken yatırımcıların piyasa koşullarını ve hesap bakiyelerini sürekli olarak izlemeleri ve risk yönetimini etkin şekilde uygulamaları önerilir.

Yatırımcılar, pozisyonlarını sürdürmek için yeterli marjin seviyesini korumak zorundadırlar. Aksi takdirde pozisyonları kapatılabilir veya marjin çağrısı alabilirler.

Marjin Miktarı Nedir?

Marjin miktarı, özellikle borsa ve Forex gibi kaldıraçlı işlem yapılan piyasalarda yatırımcının pozisyon açmak için aracı kuruma yatırması gereken teminat miktarını ifade eder. Piyasa dalgalanmalarına karşı bir tür güvence rolü üstlenir. Miktar, açılmak istenen pozisyonun büyüklüğü ile kullanılan kaldıraç oranına bağlı olarak değişir.

Piyasaların volatilitesine ve yatırımcının risk alma kapasitesine göre önemli ölçüde değişebilen marjin miktarının doğru şekilde hesaplaması ve yatırım stratejilerinin bu hesaplamalara göre şekillendirilmesi önemlidir. Marjin miktarının yetersiz olması, marjin çağrılarına ve pozisyonların zorunlu kapatılmasına yol açabilir.

Marjin Çağrısı Ne Demek?

Marjin çağrısı, finansal piyasalarda işlem yapan yatırımcının, açık pozisyonlarını sürdürebilmek için hesabındaki teminatın belirlenen minimum seviyenin altına düştüğünde aracı kurum tarafından yapılan uyarıdır.

Genellikle piyasa fiyatlarının, yatırımcının aleyhine hareket etmesi sonucu ortaya çıkan bu durum sonucunda yatırımcıdan ya ek teminat yatırması istenir ya da mevcut pozisyonlarının otomatik olarak kapatılması riski söz konusu olur. Yatırımcının zararını sınırlamak ve aracı kurumun riskini azaltmak için önemli bir mekanizmadır.

Marjin çağrısı, yatırımcı için risk sinyali olarak kabul edildiğinden, marjin işlemleri yapan yatırımcıların piyasa hareketlerini yakından takip etmeleri, yatırım stratejilerini ilgili riskleri göz önünde bulundurarak oluşturmaları önerilir.

Yetersiz Marjin Ne Demek?

Yatırımcının açık pozisyonlarını sürdürebilmek için hesabında gerekli olan minimum marjin miktarının altına düşmesi durumuna yetersiz marjin denir. Genellikle piyasa fiyatlarında beklenmeyen değişiklikler sonucu meydana gelen bu durum, yatırımcının açık pozisyonları için yeterli teminatı bulunmadığını gösterir.

Böyle bir durumda yatırımcı, genellikle aracı kurum tarafından marjin çağrısı (margin call) alır. Çağrı, yatırımcıya ya ek teminat yatırması gerektiğini bildirir ya da mevcut pozisyonlarının bir kısmının ya da tamamının otomatik olarak kapatılacağını ifade eder.

Yetersiz marjin, yatırımcılar için ciddi risk oluşturur. Çünkü piyasa hareketlerine bağlı olarak hızla gerçekleşebilir ve finansal kayıplara yol açabilir. Bu nedenle işlemleri yapan yatırımcıların piyasa hareketlerini dikkatle takip etmeleri, hesap bakiyelerini ise sürekli kontrol etmeleri önerilir.

Öte yandan risk yönetimi stratejilerini uygulamak ve marjin gereksinimlerini dikkatle hesaplamak, söz konusu riskleri azaltmada önemli rol oynar.

Marjin İşlemin Avantajları Nelerdir?

Marjin işlemi, yatırımcılara piyasalardaki çeşitli fırsatları değerlendirebilmelerine yardımcı olan birtakım avantajlar sunar. Başlıca avantajları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Yüksek kaldıraç imkânı sunarak daha büyük pozisyonlar açma fırsatı sağlar. Yatırımcının kendi sermayesinin sınırlarını aşarak daha yüksek kâr potansiyeli elde etmesine olanak tanıyan kaldıraç, yatırımcının küçük sermaye ile büyük hacimli işlemler yapmasını mümkün kılar.
• Yatırımcılar, sadece fiyatların yükselişinden değil düşüşünden de kazanç elde edebilirler. Böylece marjin işlemleri çeşitli piyasa koşullarında etkili bir yatırım aracı haline gelir.
• Hisse senetleri, emtialar, döviz çiftler, kripto paralar gibi çeşitli varlık sınıflarında işlem yapma esnekliği sağlar.

Çapraz Marjin Ne Demek?

Kripto para borsaları ve bazı diğer finansal piyasalarda kullanılan marjin yönetimine çapraz marjin adı verilir. Yatırımcının hesabındaki tüm varlıkların kullanıldığı ve birden fazla pozisyon için teminat olarak görev yaptığı bu yönetim, yatırımcının tüm pozisyonlarını tek bir marjin havuzundan yönetmesine olanak tanır.

Çapraz marjin kullanımı, piyasa dalgalanmalarına karşı daha geniş koruma sağlayarak marjin çağrısını azaltabilir. Fakat bir pozisyonda büyük zarar meydana gelirse yatırımcının hesabındaki diğer pozisyonlar da risk altına girdiğinden yöntem genellikle daha deneyimli yatırımcılar tarafından tercih edilir. Çünkü birden fazla pozisyonun risk yönetimi ile takibi gerekir.

Çapraz Marjin ve İzole Marjin Arasındaki Farklar

Çapraz marjin ve izole marjin, marjin işlemlerinde kullanılan iki farklı risk yönetim yöntemi olarak tanımlanabilir.

İzole marjin, her pozisyon için ayrı ayrı marjin kullanılmasını ifade eder. Yatırımcı belirli bir pozisyon için sadece belirli miktar teminat ayırır. Bu teminat, sadece o pozisyonun riskini yönetmek için kullanılır. Yatırımcının diğer pozisyonlarından bağımsız olarak her pozisyonun riskini sınırlayan izole marjin, belirli bir pozisyondaki zararının diğer pozisyonlarına etki etmesini önler.

İzole marjin, özellikle belirli bir pozisyonun riskini sınırlamak ve hesabın diğer kısımlarını korumak isteyen yatırımcılar için uygun seçenektir. Yöntem, yatırımcıya pozisyon başına risk kontrolü sağladığından her pozisyon için ayrı ayrı risk yönetimi yapılmasına olanak tanır.

Diğer yandan çapraz marjin, yatırımcının tüm pozisyonlarını tek bir marjin havuzu üzerinden yönetmesine imkân tanır. Böylece genel marjin gereksinimleri azalmış olur.

Aşağıdaki tabloda iki risk yönetim yöntemi arasındaki farkları daha net görebilirsiniz:

Çapraz Marjin	İzole Marjin
Çapraz marjin, tüm pozisyonlarınız için kullanılabilir bakiyenizi marjin olarak kullanmanıza olanak tanır.	İzole marjin, belirli bir pozisyon için ayrılan marjini sınırlar, böylece diğer pozisyonlarınızın marjini etkilenmez.
Daha agresif bir yaklaşımdır. Tüm bakiyeniz, marjin gereksinimlerini karşılamak için kullanılabilir. Yüksek kazançlar elde etme potansiyeli sunarken aynı zamanda tüm bakiyenizi kaybetme riskini de artırır.	Daha konservatif bir yaklaşımdır. Yalnızca belirlenen marjin miktarı riske atılır, bu da diğer pozisyonlarınızı korur ve toplam kayıp riskini sınırlar.
Eğer marjin seviyesi belirli bir eşiğin altına düşerse tüm pozisyonlarınız likide edilebilir.	Yalnızca ilgili pozisyon için marjin seviyesi düşükse o pozisyon likide edilir. Diğer pozisyonlarınız güvende kalır.
Yüksek kaldıraçlı işlemlerde genellikle profesyonel yatırımcılar tarafından tercih edilir. Aynı zamanda piyasa hareketlerine karşı yüksek güveni olan yatırımcılar için uygundur.	Daha düşük riskli işlemler için genellikle yeni başlayan veya riskten kaçınan yatırımcılar tarafından tercih edilir. Belirli bir pozisyon için riski sınırlamak isteyen yatırımcılar için uygundur.
Piyasa dalgalanmalarına karşı daha az esneklik sunar, çünkü tüm bakiyeniz risk altındadır.	Piyasa dalgalanmalarına karşı daha esnek bir yaklaşım sunar, çünkü sadece izole edilen marjin riske atılır.

Her iki yöntemin de kendine özgü avantajları ve dezavantajları olduğunu söylemek mümkündür. Bu sebeple hangi yöntemi kullanacağınıza karar verirken kendi risk toleransınıza ve yatırım stratejilerinize göre hareket etmenizde fayda vardır.