Hisse Bölünmesi Nedir, Nasıl Gerçekleşir?

Bir şirketin finansman ihtiyacını karşılamaya yönelik gerçekleştirdiği işlemlerden en önemlisi hiç kuşku yok ki sermaye artırımıdır. Bir girişimin temel misyonu, sermaye yaratma ve elde edilecek kazancı yeni yatırımlara yönlendirmektir.

Sermaye artırma seçeneklerinden biri olan hisse bölünmesi, şirket değerini yükseltmek ve yeni kaynaklar yaratmak amacıyla izlenen bir yoldur. Hisse bölünmesiyle şirket hisselerine olan talebin de artması hedeflenir.

Bölünme işlemi, küçük yatırımcıların şirketlerde pay sahibi olmasını kolaylaştırmak ve şirketin kasasında likidite artışı sağlamak için gerçekleştirilir.

Hisse Bölünmesi Nedir?

Hisse Bölünmesi ya da orijinal ismiyle stock split; bir şirketin geniş yatırımcı tabanına yayılmak ve likiditesini artırmak amacıyla mevcut hisse senetlerinin sayısının artırılması ve buna bağlı olarak hisselerin daha küçük birimlere bölünmesi işlemidir.

Bu şekilde hisse fiyatlarında bölünme oranı kadar düşüş yaşanır. Düşüş hisse değerinde olur, yatırımcının toplam varlığında bir azalma meydana gelmez.

Hisse Bölünmesinin Temel Mantığı

Hisse bölünmesi, şirketin finansal sağlığına, büyüme stratejilerine ve pazar koşullarına bağlı olarak değerlendirilmelidir. Temel amaç, mevcut hisse senetlerinin daha küçük dilimlere ayrılmasıyla likiditeyi artırmak ve daha ulaşılabilir zemin yaratarak yatırımcı ağını artırmaktır.

Hisse bölünmesi genellikle hisse senedi fiyatı yüksek olan şirketlerde gerçekleştirilir ve yatırımcıları hisseye olan ilgisini artıran bir gelişme olarak değerlendirilir.

Bölünen Hisseler Yükselir mi Düşer mi?

Çok sayıda iç ve dış faktörün varlık fiyatları üzerinde etkisinin olduğu borsada, hisse bölünmesi işleminin doğrudan hisseyi yükselteceğini ya da düşüreceğini söylemek mümkün değildir.

Bununla beraber, bölünmeye uğrayan hisse senetlerinde likiditenin artması ve fiyatın düşmesi, yatırımcının satın alma gücünü desteklediği için olumlu yorumlanabilir.

Hisse bölünmesi, genellikle pozitif bir imaj yaratır ve yatırımcılara şirketin büyüme potansiyelini hatırlatır. Bu da hissede değer artışına ve yatırımcı güveninin artmasına yardımcı olabilir.

Hisse Bölünmesi Nasıl Gerçekleşir?

Hisse bölünmesinin yapılma prosedürü ülkelere göre değişiklik gösterir. Borsa İstanbul’da hisse bölünmeleri bedelsiz ve bedelli sermaye artırımı olmak üzere iki farklı yöntemle gerçekleşir.

1. Bedelsiz Sermaye Artırımı: Şirketin kaynaklarını çoğaltmak için kullandığı yollardan biri bedelsiz sermaye artırımıdır. Bir şirketin mevcut hissedarlarına ek hisse senetleri dağıtarak gerçekleştirdiği bir sermaye artırım türüdür. Bu işlemde, hissedarlar herhangi bir ücret veya bedel ödemeden ek hisse senetleri alırlar. Bu, hissedarların şirketteki mülkiyet payını korurken aynı zamanda likiditeyi ve yatırımcı tabanını artırabilir.
2. Bedelli Sermaye Artırımı: Bir şirketin esas sermayesine karşılık olan hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra genel kurul kararı ile yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasıdır. Bedelli sermaye artırımında, hissedarlar veya yatırımcılar yeni hisse senetleri almak için belirlenen fiyatı öderler ve bu işlem sonucunda şirketin sermayesi artar. Bu artış, şirketin büyüme stratejilerini desteklemek ve finansal sağlığını güçlendirmek için kullanılır.

Öte yandan başka ülkeden örnek verecek olursak ABD borsalarında hisse bölünmeleri (stock split) daha farklı gerçekleşir.

Hisse bölünmesi ile yine bir şirketin sahip olduğu hisselerin sayısı artırılmış olur ancak ABD’de bir şirketin hisse bölünmesine gitmesi sermayesini etkilemez. Yani hisse bölünmesinden sonra şirketin sahip olduğu sermaye miktarı artmaz veya azalmaz. Hisse bölünmesi ile yalnızca piyasada bulunan hisse sayısı ve her bir hissenin fiyatında değişim olur.

Tersine Hisse Bölünmesi Ne Demek?

Genel anlamda hisse bölünmesinde hisse senedi sayısı artarken fiyatta azalış meydana gelir. Tersine Hisse Bölünmesinde ise hisse senedi sayısı azalırken, fiyat artar.

Tersine hisse bölünmesinde hisse etkilenir ancak bu olumsuz ya da olumlu yorumlanmaz. Tersine hisse bölünmesi bölünme oranı azaldıkça o oranda hissenin değeri de artacaktır. Yani tersine artmada hisseden kazanç oranı ve hissenin değeri belirtilen orandadır. Pay içerisinde bütün bir hale getirildiğinde hissenin değeri de o oranda yükselir.

Örneğin elimizde 100 TL’den 100 adet hisse olsun ve 1:10 oranında bölünsün. Hisse senedi bölünmesi sonrasında hisse adeti 1000, fiyatı 10 TL olur. Tersine hisse bölünme işleminde ise 100 adet hisse 10 adet, yeni fiyat ise 1000 TL olarak belirlenir.

Hisse Bölünmesinin Etkileri

Hisse bölünmesi sonrasında şirketin piyasa değerinde bir değişim yaşanmaz. Değişiklik hisse senedinin fiyatında ve adetinde olur. Bu işlemin olası etkilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz;

• Hisse Fiyatı: Bölünme sonrasında hisse fiyatı bölünen oran değerinde düşer. Düşen fiyat, yatırımcı nezdinde daha ulaşılabilir olduğundan şirket hisselerine olan talebi artırarak hacimde artışa neden olur. Bu da hisse senedinde değer artışı getirir.
• Likit Varlıkta Yükseliş: Bölünme sonrası hisse fiyatında değişim likiditenin artmasına neden olabilir. Düşük fiyatlı hisse senetleri daha fazla yatırımcının ilgisini çekebilir, böylece hisse senetlerinin daha sık alınıp satılması mümkün olur.
• Yatırımcı İlgisi: Hisse bölünmesi, yatırımcı gözünde genellikle pozitif bir algı yaratarak güveninin artmasını sağlar ve şirketin büyüme potansiyelini gösterir. Düşük fiyatlar, bireysel yatırımcıların ve küçük yatırımcı gruplarının da hisse senedi sahibi olmasını kolaylaştırır.
• Şirkete Sağladığı Katkı: Hisse bölünmesi, şirketin hisse senetlerinin daha fazla yatırımcının radarına girmesini sağlayabilir. Daha düşük fiyatlar, daha geniş bir yatırımcı tabanına ulaşmayı ve şirketin görünürlüğünü artırmayı destekleyebilir.

Hisse Bölünmesi Formülü / Hesaplama

Hisse bölünmesi sonrası hisse senedi fiyatı, bölünme öncesi hisse senedi fiyatının, şirket tarafından belirlenen ve SPK’dan onay alınan bölünme oranına bölünmesiyle elde edilir. Bu formül: Yeni hisse fiyatı = Eski hisse fiyatı x (1 / (1 + Bedelsiz oranı)

Bedelsiz oranı ise şirketin bedelsiz sermaye artırımı yaptığı yüzdedir. Örneğin, bir şirket yüzde 100 bedelsiz bölündüğünde bedelsiz oranı 1 olur. Bu durumda yeni hisse fiyatı eski hisse fiyatının yarısı olacaktır.

Bu formülü bir örnek üzerinden detaylandıralım. Bir şirketin hisse fiyatı 20 TL olsun ve yüzde 50 bedelsiz bölündüğünü varsayalım. Bu durumda yeni hisse fiyatını bulmak için yukarıdaki formülü uygularız:

Yeni hisse fiyatı = 20 x (1 / (1 + 0.5)) = 13.33 TL

Bu örnekte görüldüğü gibi bedelsiz bölünme sonrasında hisse fiyatı düşmüş ve yatırımcının elindeki hisse sayısı artmıştır. Yatırımcının portföy değerinde ise değişiklik olmamıştır.