Forward Nedir?

Geleceğe dair ekonomik belirsizlikleri yönetmek ve yatırımları korumak isteyenler için sunulan finansal araçlardan biri de forward sözleşmeleridir.

Forward, varlık alım veya satımını gelecekte belirli bir tarihte garantilemek amacını taşır. Risk yönetimi ve geleceğe dair belirsizlikleri minimize etme konusunda kullanılan bir stratejidir.

Forward Sözleşmesi Nedir?

Forward, finansal piyasalarda gelecekte tanımlı bir tarihte varlık alım veya satımını garantilemek amacıyla kullanılan türev sözleşme türüdür.

Sözleşme, iki taraf arasında genellikle varlığın fiyatının belirlenmiş bir miktar ve belirli tarihte değiştirilmesini belirtir. Taraflara gelecekteki belirsizliklere karşı korunma sağlayan forward işlemi, fiyat dalgalanmalarından etkilenmemek adına iyi bir çözüm sunar.

Örneğin, bir şirketin gelecekte belirli tarihte döviz ihtiyacı olacaksa bu şirket, forward sözleşmesi yaparak döviz kuru riskinden korunabilir.

Forward sözleşmeleri; döviz, emtia veya finansal varlıklar gibi çeşitli varlıklar üzerine yapılabilir. İşlemler genellikle tezgâh üstü (OTC) piyasalarda gerçekleşir, yani borsa dışında özel anlaşmalarla düzenlenir.

Standart olmayan bu özel anlaşmalar, tarafların ihtiyaçlarına ve beklentilerine göre özelleştirilebilir. Ancak standart olmamaları potansiyel risk ve belirsizlikleri de beraberinde getirebilir.

Forward Sözleşmeleri Neler İçerir?

İki taraf arasında gelecekte bir tarihte gerçekleşecek varlık alım satımını düzenleyen forward sözleşmelerinde belli başlı unsurlar bulunur. Ancak taraflar arasında esneklik sunduğundan bu şartlar değişkenlik gösterebilir.

Forward sözleşmelerde yer alan başlıca detaylar şunlardır:

• Sözleşmeye konu olan varlığı (örneğin, döviz, emtia, hisse senedi) ve bu varlıktan ne kadar alım / satım yapılacağını belirtir. Örneğin, döviz sözleşmesinde, hangi para birimi ve bu para biriminden ne kadar alım / satım yapılacağı belirtilir.
• Sözleşmenin vadesi, önceden tanımlanmış tarihte veya tarih aralığında işlemin gerçekleştirileceği zaman dilimini işaret eder. Dolayısıyla vade tarihi, sözleşmenin sona ereceği ve tarafların anlaşmayı yerine getireceği tarihtir.
• Varlığın alım ve satım fiyatını belirler. Taraflar arasındaki anlaşma doğrultusunda gelecekteki işlemin fiyatını sabitlemek amacıyla bu tür sözleşmeler kullanılabilir.
• Nakit uzlaşma ya da fiziksel teslimatla sonuçlanabilir. Nakit uzlaşma durumunda anlaşılan fiyat farkı nakit olarak ödenir, fiziksel teslimatta ise varlık el değiştirir.
• Sözleşmeler genellikle teminat gerektirmez, ancak taraflar arasındaki anlaşmaya bağlı olarak teminat talep edilebilir.

Forward Sözleşme Türleri Nelerdir?

Çeşitli varlık sınıfları ve finansal araçlar üzerine düzenlenebilen esnek finansal araçlar olduğundan farklı forward sözleşmeleri mevcuttur. Yatırımcıların ve şirketlerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilebildiği için finansal piyasalarda çeşitli risk yönetimi stratejileri oluşturmak isteyenlere geniş bir seçenek yelpazesi sunar.

Aşağıda yaygın olarak kullanılan forward sözleşme türlerini görebilirsiniz.

Döviz Forward Sözleşmeleri

İki taraf arasında belirli tarihte, tanımlı döviz kuru üzerinden anlaşma yapılan sözleşmelerdir. Şirketler, döviz kuru dalgalanmalarından korunmak veya gelecekteki ticaret işlemleri için fiyatı sabitlemek amacıyla bu yöntemi tercih edebilir.

Emtia Forward Sözleşmeleri

Belli miktardaki emtianın gelecekteki bir tarihte belirlenen fiyat üzerinden alım veya satımını düzenleyen türdür. Tarım ürünleri, enerji kaynakları gibi emtia ticaretindeki dalgalanmalardan etkilenmek istemeyen şirketler veya yatırımcılar tarafından tercih edilebilir.

Faiz Forward Sözleşmeleri

Belirli vade süresince faiz oranları üzerine yapılan anlaşmalardır. Genellikle sabit faizli borçlardan değişken faizli borçlara geçiş amacı taşırlar. Faiz oranlarındaki dalgalanmalara karşı korunmak ve finansal planlamada stabilite sağlamak amacıyla kullanılabilir.

Hisse Senedi Forward Sözleşmeleri

Kararlaştırılan tarihte tanımlı hisse senedi üzerinde anlaşma yapmayı içeren sözleşmelerdir. Hisse senedi fiyatlarındaki değişikliklere karşı korunmak / gelecekteki hisse senedi alım-satım işlemlerini planlamak amacıyla tercih edilebilir.

Endeks Forward Sözleşmeleri

Finansal endeks üzerine gelecekte tanımlı tarihte anlaşma yapılmasını sağlar. Yatırımcılar, borsa endeksleri üzerindeki volatiliteden etkilenmemek ve belirli endeksi takip eden yatırım stratejileri oluşturmak için bu seçeneği değerlendirebilir.

Forward Sözleşmelerin Finansal Piyasalardaki Önemi

Forward sözleşmeleri, özellikle risk yönetimi stratejilerinde önemli rol oynar. Yatırımcılara gelecekteki belirsizliklere karşı güvenli yol sunabilen bu sözleşmeler, fiyat dalgalanmalarının neden olduğu risklere karşı korunma sağlamanın yanı sıra gelecekteki maliyetleri yakın çerçevede tutma avantajıyla da öne çıkar.

Forward sözleşmelerinin temel amacı, gelecekteki belirsizliklere karşı koruma sağlamak olsa da bu işlemler aynı zamanda spekülasyon ve arbitraj amacıyla da kullanılabilir. Tanımlı tarihte ve belirli fiyat üzerinden gerçekleşen anlaşmalar, fiziksel teslimat veya nakit uzlaşmayla sonuçlanabilir.

Forward İşlemleri Nasıl Yapılır?

Forward sözleşmeleri, iki taraf arasında belirli varlığın gelecekteki alım veya satımını düzenlediğinden öncelikle taraflar, varlık, miktar, vade tarihi ve fiyat gibi temel unsurlarda anlaşarak sözleşmeyi oluşturmalıdır.

Genel olarak sürecin aşamalarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Tarafların anlaşmasıyla sürece start verilir.
• Ardından sözleşmeye konu olan varlığı (örneğin, döviz, emtia) ve bu varlıktan alım veya satım yapılacak miktarı belirlenir.
• Daha sonra sözleşmenin vadesi belirtilir. Bu da belirli tarihte veya tarih aralığında işlemin gerçekleştirileceği zaman dilimini gösterir.
• Ardından iki taraf, varlığın fiyatını kararlaştırır.
• Taraflar, belirlenen vade tarihinde sözleşmeyi yerine getirir.

Forward işlemleri genellikle kurumlar aracılığıyla yapılır. Yetkili aracı kurum, tarafların anlaşmalarını organize şekilde gerçekleştirmelerini sağlar.

Forward Sözleşmelerin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Forward sözleşmelerinin standart olmayan yapısı, taraflara esneklik tanır ve özelleştirilmiş anlaşmalar yapma imkânı sunar. Ancak bu esneklik aynı zamanda potansiyel risklere neden olabilir, çünkü standart piyasa yokluğu likidite sorunlarına yol açabilir.

Örneğin, bazı durumlarda taraflar arasında teminat talep edilebilir. Bu da ek maliyetlerin ortaya çıkması demektir. Ayrıca fiyat dalgalanmaları gibi dezavantajlar da söz konusudur. Dolayısıyla yatırımcılar / şirketler, tüm yönlerini dikkate alarak forward işlemlerini bilinçli şekilde kullanmalı, risk yönetimi stratejilerini oluşturmalıdır.

Spot ve Forward Piyasa Farklılıkları Nelerdir?

Spot ve forward piyasaları, finansal dünyada varlık alım satımını düzenleyen iki temel kavramdır. Spot piyasada anlık işlemler gerçekleşirken forward piyasada taraflar arasında belirli tarihte gerçekleşecek işlemler düzenlenir.

İki piyasa arasındaki temel farklar, işlemin zamanlaması, fiyat belirleme yöntemleri, esneklik derecesi, teslimat şekli, risk-getiri profili, likidite düzeyi şeklinde sıralanabilir.

Spot ve forward piyasanın farklarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

Forward sözleşme unsurları nelerdir?

Forward sözleşmelerde yer alan temel unsurlar; varlık ve miktar, vade tarihi, anlaşılan fiyat, opsiyonel olarak teminattır. Taraflar arasında belirli varlığın değerinin gelecekte nasıl değişeceğine dair taahhütleri içeren bu unsurlar, finansal risk yönetiminde de önemli rol oynar.

Kur riski nedir? Faiz riski nedir?

Kur riski, yatırımların değerinin döviz kuru dalgalanmalarından etkilenme riskidir. Bir yatırımcı ya da şirket, döviz kuru değişimlerinden kaynaklanan olumsuz etkileri önlemek amacıyla kur riskini yönetmeye çalışır. Faiz riski ise faiz oranlarının değişiminden kaynaklanan finansal kayıp riskidir. Şirketler, borçlanma maliyetlerini ve yatırım getirilerini etkileyebilecek faiz oranı dalgalanmalarına karşı korunma stratejileri geliştirir. Bunlardan biri de forward sözleşmelerdir.

Forward sözleşmelerde fiyat sabitleme imkânı nedir?

Fiyat sabitleme, gelecekteki belirsizliklere karşı korunma sağlayan bir stratejidir. İki taraf, anlaştıkları varlığın alım / satım fiyatını önceden belirleyerek piyasadaki dalgalanmalardan etkilenmemeyi amaçlar. Bu sayede taraflar, maliyetlerini kontrol altında tutabilirler.

Fiyat sabitleme, özellikle döviz kuru, emtia, faiz oranları gibi dalgalı piyasalarda risk yönetimi açısından önemli bir araçtır. Forward sözleşmelerin temel özelliklerinden biri olan bu imkân risk yönetimi dışında spekülatif amaçlar için de kullanılabilir.