Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK) Nedir?

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK), kurumların bilançolarında yer alan alacak senetleri veya teminatlarından oluşan finansal araçlardır ve bunlar ikincil piyasada pazarlanabilir menkul kıymetlere dönüştürülmüştür. Bu finansal enstrümanlar, yeni bir finansman tekniği olarak kabul edilir ve kurumların varlık portföylerini optimize etmelerine, riskleri dağıtmalarına ve likidite sağlamalarına olanak tanır.

VDMK’lar, özellikle yurtdışında yaygın olarak kullanılmaktadır. Reel sektörün elinde bulunan varlıklar karşılığı finansman temin etmesi için konvansiyonel banka kredilerine bir alternatif oluşturdukları söylenebilir.

Yatırımcılarına;

• Teminatlandırılmış güvenli yapı,
• Çeşitlendirilmiş bir portföy,
• Yüksek getirili yatırım seçeneği sunar.

İhraç eden kuruluşlara

• Aktif-pasif yönetimi sağlama,
• Sermaye yapılarını güçlendirme,
• Bilançoyu likidite etme gibi avantajlar sunar.

Varlığa dayalı menkul kıymetler; tüketici kredileri, finansal kiralama sözleşmelerinden doğan alacaklar ve finansal kuruluşlar hariç mal ve hizmet üretimi faaliyetinde bulunan anonim ortaklıkların müşterilerine yaptıkları faturalı satışlardan kaynaklanan senede veya teminata bağlanmış ticari alacakları olabilir.

Her VDMK’nın bir ISIN kodu vardır. Bu yönüyle, pratikte yatırımcı açısından bir tahvil-bono alımından farkı yoktur. SPK’nın nitelikli yatırımcı tanımına uygun müşterilere satılmaktadır.

Tanıtıcı doküman için lütfen tıklayınız.

Detaylı bilgi almak için bilgi formunu doldurabilir ya da daha@unluco.com e-posta adresinden veya (212) 367 37 77 numaralı telefondan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

VDMK'ların Çalışma Mekanizması

Bir varlık veya varlık grubuna dayalı olarak finansal araçların ihraç edilmesini ve yatırımcılara sunulması şeklinde işleyyen bir mekanizmadır ve süreç şu adımlardan oluşur.

• Varlık Seçimi
• Varlığın İhraç Edilmesi
• Yatırımcılara Sunulması:
• Gelir Dağıtımı
• VDMK'nın İkincil Piyasada İşlem Görmesi

Bu mekanizma, varlıkların ekonomiye kazandırılmasını ve yatırımcıların bu varlıklardan gelir elde etmelerini sağlayan bir kazan-kazan ilişkisi olarak yorumlanabilir.

Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK) Türleri

VDMK'nın yaygın olarak kullanılan bazı türleri aşağıdaki gibidir:

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Payları

Gayrimenkul projelerinin finansmanı için çıkarılırlar. Bunlar gayrimenkul projelerinden elde edilen gelirlere dayanır ve yatırımcılara bu gelirlerden pay alma imkanı sağlar.

Varlık Kiralama Sertifikaları (VKS)

Varlık kiralama şirketlerinin assetlerini temsil ederler. Bunlar, varlık kiralama şirketlerinin kiraladığı ürünlerden elde edilen kira gelirlerine dayanır.

Kredi Karşılığı Menkul Kıymetler (KKMK)

Bankaların kredi portföylerinden oluşturdukları VDMK'lardır. Bankalar, kredi alacaklarını temsil eden bu menkul kıymetleri ihraç eder ve yatırımcılara bu kredilerden kaynaklanan ödemeleri sağlar.

Alacak Senetleri

Şirketlerin veya finansal kuruluşların alacaklarını temsil ederler. Bunlar, alacak senetlerinin getirilerine dayanır ve yatırımcılara bu senetlerden kaynaklanan nakit akışlarını sağlar.

Borçlanma Senetleri

Şirketlerin veya devletlerin borçlanma ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları ürünlerdir. Bu tür VDMK'lar, tahvil veya bono gibi borçlanma enstrümanları olabilir ve yatırımcılara faiz ödemeleri veya vade sonunda anapara ödemeleri sağlar.

VDMK Yatırımı Örneği ve Getiri Hesaplama

Örneğin bir enerji şirketi, rüzgar enerjisi yatırımlarına ek finansman sağlamak amacıyla bir Varlığa Dayalı Menkul Kıymet (VDMK) ihracı gerçekleştirmeye karar versin. Projenin inşası de 100 milyon dolar kaynak ihtiyacı olsun.

İlk olarak şirket, projenin fizibilitesini ve gelir potansiyelini analiz ederek yatırımcılara sunar. Projeden elde edilecek gelirler, öngörülen enerji üretimi ve enerji satış fiyatlarına dayanarak hesaplanır. Diyelim ki bu projenin beklenen ömrü 20 yıl olarak belirlenmiş olsun.

VDMK ihracı için belirlenen nominal değer ise 1 milyon dolar diyelim. Şirket, bunlardan toplamda 100 adet ihraç edecektir. Her biri, şirketin projedeki gelirlerinden paya sahip olacaktır.

Yatırımcılar, VDMK'lara yatırım yaparak projenin başarısına ve gelirlerine ortak olurlar. Şirket, pay sahiplerine yıllık olarak projeden elde edilen gelirlerden pay ödeyecektir. Bu ödemeler, projenin performansına ve elde edilen gelirlere bağlı olarak değişebilir.

Her yıl projeden elde edilen gelirlerin %10'u, VDMK sahiplerine dağıtılacaktır. Eğer proje beklenen performansını sergilerse ve yıllık gelir 10 milyon dolar olarak gerçekleşirse, her bir VDMK sahibine 100.000 dolar ödeme yapılacaktır.

VDMK yatırımcıları, projenin öngörülen ömrü boyunca yıllık gelirden pay almaya devam edecektir. Böylece, yatırımcılar projenin başarılı olması durumunda düzenli bir gelir elde etme imkanına sahip olurlar.

VDMK Yatırımı Yaparken Dikkat Edilecek Faktörler

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlere yatırım yapmadan önce dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır:

• Varlık Değerlemesi: Varlığın değeri, doğru bir şekilde belirlenmeli ve güncel piyasa koşullarına uygun olmalıdır. Detaylı bir varlık değerleme analizi, yatırımcıya daha sağlıklı bir karar verme imkanı sağlar.
• Risk Değerlendirmesi: Her VDMK’nın kendine özgü risk profili vardır. Yatırımcılar, bu riskleri anlamalı ve kendi risk toleranslarına uygun bir seçim yapmalıdır..
• İhraç Eden Kuruluşun Kalitesi: VDMK'ları ihraç eden kuruluşun mali durumu, itibarı ve geçmişi göz önünde bulundurulmalıdır. Güvenilir ve sağlam bir ihraççı, yatırımcıya daha güvenli bir yatırım ortamı sunar.
• Yatırım Süresi: genellikle orta veya uzun vadeli yatırımlardır. Yatırımcılar, getiri beklentilerini bu süreyi de göz önünde bulundurarak oluşturmalıdır

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlerin Avantajları

• Çeşitlendirme: Farklı varlık sınıflarına erişim sağlayarak portföyün çeşitlendirilmesini sağlar. Farklı sektörlerdeki varlıklara yatırım yapma imkanı, riskleri dağıtır ve potansiyel getirileri artırabilir.
• Düzenli Nakit Akışı: Genellikle belirli aralıklarla düzenli nakit akışı sağlar. Bu, yatırımcıların belirli bir süre boyunca istikrarlı bir gelir elde etmesini sağlar. Özellikle kira geliri, faiz ödemeleri veya temettü gibi varlık tabanlı getiriler, yatırımcılara düzenli nakit akışı sağlayabilir.
• Kurumsal Yatırımcılar için Alternatif Bir Yatırım Araçı: Büyük fonlar, sigorta şirketleri veya emeklilik fonları gibi kurumsal yatırımcılar, VDMK yatırımları aracılığıyla uzun vadeli istikrarlı gelir akışı elde edebilirler.

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlerin Dezavantajları

• Yüksek İhraç Maliyetleri: VDMK'lar, yapılandırılmış finansal enstrümanlar olduğu için ihraç maliyetleri yüksek olabilir. Varlık değerlemesi, ihraç süreci, hukuki düzenlemeler ve diğer işlemler, maliyetleri artırabilir. Bu da yatırım getirisini etkileyebilir.
• Likidite Riski: VDMK'lar, genellikle borsalarda veya tezgah üstü piyasalarda işlem görür. Ancak bu piyasalarda likidite düşük olabilir ve alıcı veya satıcı bulmak zaman alabilir. Bu durumda yatırımcılar, istedikleri zamanda VDMK'larını alıp satmakta zorluk yaşayabilirler.
• İhraççı Riski: VDMK'ları ihraç eden kuruluşun mali durumu, itibarı ve yönetim kalitesi gibi faktörler, yatırımcılar için önemlidir. İhraççı riski, VDMK'nın geri ödeme kapasitesini etkileyebilir. İhraç eden kuruluşun mali gücü ve güvenilirliği, yatırımcılar için önemli bir değerlendirme kriteri olmalıdır.

Sonuç:

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler, çeşitlendirilmiş bir yatırım portföyü oluşturmak ve farklı varlık sınıflarının getirilerinden faydalanmak isteyen bireysel veya kurumsal yatırımcılar için cazip bir seçenek olabilir. Ancak, dikkatlice analiz edilmeli, riskler ve avantajlar göz önünde bulundurulmalı ve uygun stratejilerle yönetilmelidir.