Repo ve Ters Repo Nedir?

Finans dünyasında önemli bir yer tutan tanımlar arasında repo ve ters repo işlemleri yer alır. Bu finansal araçlar, yatırımcılar ve finans kuruluşları için güçlü bir likidite yönetimi sunar. Kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılama amacıyla sıklıkla kullanılır. Genellikle bankalar arası piyasalarda, merkez bankaları ile diğer finans kuruluşları arasında gerçekleştirilir.

Repo, bir varlığın belirli süre için satılması, daha sonra geri alınması taahhüdünü içeren finansal anlaşma iken ters repo aynı işlemin tam tersidir.

Repo Nedir? Nasıl Kazandırır?

Repo, repurchase agreement kelimelerinin kısaltmasıdır ve finansal piyasalarda sıklıkla kullanılan araçlardan biridir. Temelde bir tarafın belirli varlığı diğer tarafa belirli bir süre için satma ve daha sonra geri alma taahhüdüyle gerçekleşen finansal anlaşmadır.

Repo işlemleri; genellikle likidite yönetimi, portföy optimizasyonu ve kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılama amacıyla yapılır. Bu işlemler, finansal aktörler için çeşitli avantajlar sunar. Bunların başında da likidite sağlama gelir.

Örneğin kuruluş, belirli varlığını repo yoluyla satarak kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılayabilir. Aynı zamanda repo işlemleri, getiri optimizasyonunu destekleyebilir. Bu işlemler, varlıkların belirli bir süre için satılmasını içerdiği için getiri elde etme potansiyeli sunar. Repo işlemlerinin kazandırıcı yönleri, genellikle belirli bir süre için sabit faiz oranına dayanır.

Repo Faizi Ne Demek?

Repurchase agreement işlemlerinde kullanılan faiz oranı, repo faizi olarak tanımlanır. Bu oran, varlığın belirli süre için satılması ve daha sonra geri alınması taahhüdüyle gerçekleşen repo işlemlerinde uygulanan maliyettir.

İki taraf arasında yapılan anlaşmada satan taraf tanımlı faiz oranı karşılığında varlığını satarken alan taraf belirlenmiş süre sonra varlığı geri aldığında bu faiz oranını öder. Faiz ise genellikle sabit oran olarak belirlenir ve işlemin vadesi boyunca değişmez. Böylece işlemi gerçekleştiren taraflar arasında sabit getiri garantisi sağlar.

Başlangıçta belirlenen faiz oranı; piyasa koşulları, likidite durumu, genel ekonomik faktörlere bağlı olarak değişebilir. Repo faizleri, genellikle diğer faiz oranlarına kıyasla daha düşük seviyelerde olabilir, ancak piyasa koşullarına bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Bununla birlikte faiz, finansal piyasalarda likidite yönetimi, kısa vadeli fon ihtiyaçlarının karşılanması ve getiri optimizasyonu gibi stratejik amaçlar açısından belirleyici faktördür. Çünkü işlemi gerçekleştiren taraflar arasında güvenilirlik ve şeffaflık sağlamak amacıyla faiz oranları önceden belirlenir ve işlem sırasında bu oranlar üzerinden hesaplamalar yapılır.

Repo Hesaplaması

Repo hesaplaması, repo işlemlerinde kullanılan faiz oranına dayalı olarak gerçekleşir. Bu hesaplamalar, genellikle basit faiz hesaplamalarına benzerlik gösterir, varlığın belirli süre için satılması ve daha sonra geri alınması taahhüdüyle yapılan finansal anlaşmada kullanılır.

Formülü ise şöyledir:

• Repo getirisi (brüt) = Anapara x Yıllık repo faiz oranı x Vade gün sayısı / 365
• Anapara: İşlem kapsamında satılan varlığın değeridir.
• Yıllık Repo Faiz Oranı: Repurchase agreement genellikle yıllık olarak ifade edilir ve işlemin vadesi boyunca sabit kalır.
• Vade Gün Sayısı: Repo işleminin vadesi, yani varlığın geri alınacağı gün sayısıdır.

Örneğin yatırımcının 100.000 TL değerinde varlığı, %5 yıllık repo faiz oranı üzerinden 30 gün süreyle repo yapmaya karar verdiğini varsayalım.

Repo Getirisi (Brüt) = 100.000TL x 0.05 x 30/365

= 100.000TL x 0.0411

= 4,110TL

Hesaplamaya göre yatırımcının 100.000 TL değerindeki varlığı, %5 yıllık repo faiz oranı üzerinden 30 gün süreyle repo yapması sonucunda elde edeceği brüt repo getirisi 4.110 TL olacaktır.

Repo İşlemi Nasıl Gerçekleştirilir?

Genellikle likidite yönetimi, getiri optimizasyonu ve risk kontrolü amacıyla kullanılan repo işleminin detayları ve koşulları, taraflar arasında yapılan özel anlaşmalara bağlı olarak değişebilir. Ancak temel olarak şöyle bir yol izlenir:

• İşlem için öncelikle iki tarafın anlaşma yapması gerekir. Repo yapan taraf (satıcı) ve alan taraf (alıcı) arasında varlık, faiz oranı ve vade gibi detaylar üzerinde anlaşma yapılır.
• Satılacak olan varlık belirlenir. Genellikle işlemler tahvil gibi sabit getirili menkul kıymetler veya hazine bonoları gibi likit varlıklar üzerinden gerçekleşir.
• Taraflar arasında faiz oranı üzerinde anlaşılır. Bu oran, genellikle yıllık bazda tanımlanır, işlemin vadesi boyunca sabit kalır.
• İşlemin vadesi belirlenir. Vade süresi, satılan varlığın geri alınacağı tarih olarak ifade edilir.
• Taraflar arasında gerçekleşen anlaşma, hukuki belgelerle resmileştirilir.
• Anlaşma şartlarına göre repurchase agreement işlemi gerçekleştirilir. Varlık, alan tarafın hesabına transfer edilir ve satıcı, anlaşılan faiz oranına göre getiri elde eder.
• İşlemin vadesi sona erdiğinde alıcı varlığı satıcıya iade eder. Repo yapan taraf, getiri elde eder.
• Vade sonunda, anlaşılan faiz oranına göre ödemeler gerçekleştirilir. Alıcı, varlığı geri aldığından dolayı anlaşılan faiz oranına göre ödeme yapar.

Repo Nasıl İşler? Repo Mantığı

Temelde likidite yönetimi ve fon ihtiyaçlarını karşılama amacı taşıyan repurchase agreement işlemi, iki taraf arasında anlaşma esaslarına dayalı bir alım satım işlemidir. Ancak klasik bir alım satım işleminden ziyade satım ve geri alım şeklinde işler.

İşlem, bir tarafın belirli varlığı diğer tarafa satma taahhüdü ve bu varlığı belirli süre sonra geri alma taahhüdüyle başlar. Bir çeşit kısa vadeli finansman sağlama anlaşmasıdır. Dolayısıyla satan tarafın kısa vadeli finansman ihtiyacını karşılamasına olanak tanırken alıcı tarafın belirli süre için likiditesini artırmasına yardımcı olur.

Ters Repo Nedir?

Ters repo, finansal anlaşma türüdür ve repurchase agreement işleminin tam tersidir. Repo işleminde olduğu gibi iki taraf arasında gerçekleşir.

Ters repo işleminde bir taraf belirli varlığı satın alır, daha sonra aynı varlığı başka tarafa belirli süre için satar, ancak bu sefer geri alma taahhüdüyle değil, geri satma taahhüdü geçerlidir.

İşlem için öncelikle iki taraf anlaşma sağlamalıdır. Ters repo yapan taraf, belirlenmiş varlığı satın almayı kabul eder ve işlem başlar. Satın alan taraf varlığı diğer tarafa satar. Geri alma taahhüdü burada geçerli değildir. Varlığı satan taraf, geri alma taahhüdü yerine varlığı başka tarafa geri satma taahhüdüyle satar.

İşlemde varlığı satan taraf tanımlı faiz oranı üzerinden getiri elde eder. Faiz oranı, genellikle işlemin vadesi boyunca sabit kalır. Vadesi sona erdiğinde varlığı satan taraf varlığı geri alır. Dolayısıyla satın alan taraf, varlığa bir süreliğine sahip olmuş, karşılığında faiz getirisi elde etmiş olur.

Ters Repo Neden Yapılır?

Ters repo işlemleri; genellikle likidite yönetimi, getiri optimizasyonu, risk kontrolü gibi amaçlarla yapılır. Finansal piyasalardaki likiditeyi düzenleme, kısa vadeli fon ihtiyaçlarını karşılama özellikleri bulunur.

Yapılma nedenlerinden biri de sepet yapma olanağı sunmasıdır. Kısa vadeli getiri elde etme, fiyat dalgalanmalarından ve likidite tuzak durumlarından korunma, faiz oranlarından getiri kazanma gibi farklı nedenleri de vardır.

Repo Hakkında Merak Edilenler

Repo en az kaç günlük olabilir?

İşlemlerin vadesi genellikle bir gün (overnight) şeklindedir. Ancak taraflar arasındaki özel anlaşmaya bağlı olarak birkaç gün, hafta veya daha uzun süreli olabilir. Bu esneklik, piyasa koşulları, likidite ihtiyaçları ve stratejik amaçlara göre çeşitlenir.

Repo riskli midir?

Genellikle düşük riskli finansal araçlar olarak kabul edilir. Ancak piyasa koşulları, faiz oranları ve teminat değerleri gibi faktörlerin değişkenliği, repo işlemlerini potansiyel risklere açık hale getirir. İyi yönetildikleri takdirde güvenilir, düşük riskli yatırım araçlarıdır.

Ters repo faiz midir?

Ters repo yapan taraf, varlığı satın aldığı için faiz oranı sayesinde kazanç sağlar. Oran, işlemin vadesi boyunca sabit kalır ve getiri sağlama amacı taşır. Faiz oranı, taraflar arasındaki anlaşmaya ve piyasa koşullarına bağlı olarak belirlenir, işlem süresince geçerlidir.